ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3850 (ΦΕΚ Α 84/2.6.2010) ΥΓΕΙΑ & ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3850 (ΦΕΚ Α 84/2.6.2010)
Κύρωση του Κώδικα νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:

Αρθρο πρώτο

Κυρώνεται σύμφωνα με το άρθρο 76 παρ. 7 του Συντάγματος ο παρών κώδικας
νόμων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων, με τον οποίο
κωδικοποιούνται οι ισχύουσες διατάξεις:

"ΚΩΔΙΚΑΣ ΝΟΜΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ
ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α'
ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

Αρθρο 1
Αντικείμενο

Ο παρών κώδικας έχει ως αντικείμενο την εφαρμογή μέτρων για την προαγωγή της
υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων κατά την εργασία. Προς το σκοπό
αυτό, περιέχει γενικές
αρχές σχετικά με την πρόληψη των επαγγελματικών
κινδύνων και την προστασία της υγείας και της ασφάλειας, την εξάλειψη των
συντελεστών κινδύνου των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών
ασθενειών, την ενημέρωση, τη διαβούλευση, την ισόρροπη συμμετοχή, την
κατάρτιση των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους, καθώς και τους κανόνες για
την εφαρμογή των γενικών αυτών αρχών.

Αρθρο 2
Εκταση εφαρμογής

1. Οι διατάξεις του κώδικα εφαρμόζονται, εφόσον δεν ορίζεται αλλιώς, σε όλες
τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου
τομέα.

2. Οι διατάξεις του κώδικα εφαρμόζονται και στο ένστολο προσωπικό των
ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας με εξαίρεση ορισμένες
δραστηριότητες του προσωπικού αυτού που παρουσιάζουν εγγενείς ιδιαιτερότητες.
Στην περίπτωση αυτή: α) για το ένστολο προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων πρέπει
να εξασφαλίζεται κατά το δυνατόν η υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων στο
πλαίσιο των προαναφερόμενων διατάξεων και β) για το ένστολο προσωπικό των
σωμάτων ασφαλείας έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του άρθρου 73 παρ. 1.

3. Οι διατάξεις του κώδικα δεν εφαρμόζονται στο οικιακό υπηρετικό προσωπικό.
Στην περίπτωση αυτή πρέπει να εξασφαλίζεται, όσο αυτό είναι δυνατόν, η υγεία
και η ασφάλεια του ως άνω προσωπικού, εν όψει των στόχων του κώδικα.

4. Ειδικά στις θαλάσσιες μεταφορές, εφαρμογή έχουν οι διατάξεις του ν.δ.
187/1973 "Περί Κώδικα Δημοσίου Ναυτικού Δικαίου" (ΦΕΚ 216 Α'), του ν.
3816/1958 "Περί Κώδικα Ιδιωτικού Ναυτικού Δικαίου" (ΦΕΚ 32 Α'), του ν.
486/1976 "Περί κυρώσεως της υπ' αριθ. 134 Διεθνούς Συμβάσεως Εργασίας "Περί
προλήψεως των εργατικών ατυχημάτων των ναυτικών"" (ΦΕΚ 321 Α'), του ν.
948/1979 "Περί κυρώσεως της υπ' αριθμ. 147 Διεθνούς Συμβάσεως Εργασίας "περί
ελαχίστων επιπέδων ασφαλείας των Εμπορικών πλοίων"" (ΦΕΚ 167 Α'), του ν.
1314/1983 "Για την κύρωση της διεθνούς σύμβασης "για πρότυπα εκπαίδευσης,
έκδοσης πιστοποιητικών και τήρησης φυλακών των ναυτικών, 1978"" (ΦΕΚ 2 Α')
και των κατ' εξουσιοδότηση αυτών εκδοθέντων προεδρικών διαταγμάτων.

5. Ειδικά για τον κλάδο των μεταλλείων - λατομείων - ορυχείων εφαρμογή έχουν
και οι πλέον δεσμευτικές ή και ειδικές διατάξεις της υπ' αριθμ. ΙΙ-
5η/Φ/17402/12.12.1984 απόφασης Υπουργού Ενέργειας και Φυσικών Πόρων
"Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών" (ΦΕΚ 931 Β').

6. Τα προεδρικά διατάγματα για θέματα υγείας και ασφάλειας, όταν αφορούν το
Δημόσιο, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ν.π.δ.δ.) ή Οργανισμούς Τοπικής
Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) εκδίδονται με τη σύμπραξη και των Υπουργών Εσωτερικών,
Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών.

Αρθρο 3
Ορισμοί

1. Για την εφαρμογή του παρόντος, νοείται ως:

α) Εργαζόμενος: κάθε πρόσωπο που απασχολείται από έναν εργοδότη με
οποιαδήποτε σχέση εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των ασκούμενων και των
μαθητευόμενων, εκτός από το οικιακό υπηρετικό προσωπικό.

β) Εργοδότης: κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, το οποίο συνδέεται με σχέση
εργασίας με τον εργαζόμενο και έχει την ευθύνη για την επιχείρηση ή/και την
εγκατάσταση.

γ) Επιχείρηση: κάθε επιχείρηση, εκμετάλλευση, εγκατάσταση και εργασία του
ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, ανεξαρτήτως κλάδου οικονομικής
δραστηριότητας στον οποίο κατατάσσεται.

δ) Εκπρόσωπος των εργαζομένων: κάθε εκλεγμένο άτομο, με ειδική αρμοδιότητα
σε θέματα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων σύμφωνα με
τα άρθρα 4, 5, 6 και 7 του παρόντος και τα άρθρα 1, 2, 3, 4 και 5 του ν.
1767/1988 "Συμβούλια εργαζομένων και άλλες εργατικές διατάξεις - Κύρωση της
135 διεθνούς σύμβασης εργασίας" (ΦΕΚ 63 Α').

ε) Τόπος εργασίας: κάθε χώρος όπου βρίσκονται ή μεταβαίνουν οι εργαζόμενοι
εξαιτίας της εργασίας τους και που είναι κάτω από τον έλεγχο του εργοδότη.

στ) Πρόληψη: το σύνολο των διατάξεων ή μέτρων που λαμβάνονται ή προβλέπονται
καθ' όλα τα στάδια της δραστηριότητας της επιχείρησης, με στόχο την αποφυγή ή
τη μείωση των επαγγελματικών κινδύνων.

ζ) Αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας: οι αρμόδιες υπηρεσίες του Σώματος
Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.) κατά το άρθρο 69 παράγραφος 1 του παρόντος και
για τον κλάδο των μεταλλείων - λατομείων - ορυχείων οι αρμόδιες για τον κλάδο
αυτό υπηρεσίες ελέγχου.

2. Για την εφαρμογή του παρόντος στο Δημόσιο, τα ν.π.δ.δ. και Ο.Τ.Α., ως
"επιχείρηση" ή "εργοδότης" νοείται "Υπουργείο, Περιφέρεια, Νομαρχία ή άλλη
αυτοτελής ή αποκεντρωμένη Δημόσια Υπηρεσία, Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου ή
Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης".

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β'
ΟΡΓΑΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ

Αρθρο 4
Σύσταση Επιτροπής Υγείας και
Ασφάλειας των Εργαζομένων (Ε.Υ.Α.Ε.)
- Εκπρόσωποι των εργαζομένων

1. Οι εργαζόμενοι σε επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από πενήντα (50) άτομα
έχουν δικαίωμα να συνιστούν Επιτροπή Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων
(Ε.Υ.Α.Ε.), αποτελούμενη από εκλεγμένους εκπροσώπους τους στην επιχείρηση.

2. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν από είκοσι (20) άτομα και πάνω οι
εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να επιλέγουν εκπροσώπους, με ειδική αρμοδιότητα σε
θέματα προστασίας της ασφάλειας και της υγείας σύμφωνα με τα άρθρα 4, 5, 6
και 7.

3. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν κάτω από είκοσι (20) άτομα οι
εργαζόμενοι έχουν δικαίωμα να διαβουλεύονται μεταξύ τους και να επιλέγουν με
πλειοψηφία εκπρόσωπο τους για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Για τον
εκπρόσωπο αυτόν ισχύουν οι ειδικότερες ρυθμίσεις της παραγράφου 5, του άρθρου
5 παρ. 1 και 2, του άρθρου 6 παράγραφος 2 και του άρθρου 7 παράγραφος 9. Ο
εκπρόσωπος αυτός επιλέγεται για διάστημα δύο ετών.

4. Ο χρόνος απαλλαγής από την εργασία, των παραπάνω εκπροσώπων των
εργαζομένων, για να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις
διατάξεις του παρόντος υπολογίζεται σύμφωνα με την παράγραφο 4 του άρθρου 42.

5. Παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς
εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση, θεωρούνται αυτοτελείς
επιχειρήσεις για την εφαρμογή του κεφαλαίου αυτού, εφόσον η απόσταση μεταξύ
τους ή από την κύρια επιχείρηση δικαιολογεί τη λειτουργία ιδιαίτερης Ε.Υ.Α.Ε.
ή τον ορισμό ιδιαίτερου εκπροσώπου, σύμφωνα με την απόφαση του επιθεωρητή
εργασίας στον οποίο μπορεί να προσφύγει κάθε μέρος σε περίπτωση διαφωνίας.

Κατά της απόφασης του επιθεωρητή εργασίας επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του
κατά τόπο αρμόδιου ειρηνοδίκη κατά τις διατάξεις του κώδικα πολιτικής
δικονομίας περί εργατικών διαφορών.

6. Η προβλεπόμενη στην παράγραφο 5 του παρόντος άρθρου και στην παράγραφο 3
του άρθρου 8 προσφυγή, αν αφορά και μονίμους υπαλλήλους ή υπαλλήλους με
σύμβαση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οργανικές θέσεις του Δημοσίου, ν.π.δ.δ.
ή Ο.Τ.Α., ασκείται ενώπιον του κατά τόπο αρμοδίου μονομελούς διοικητικού
πρωτοδικείου.

Αρθρο 5
Αρμοδιότητες Ε.Υ.Α.Ε.
και εκπροσώπου εργαζομένων

1. Η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο εκπρόσωπος είναι όργανο συμβουλευτικό και έχει τις εξής
αρμοδιότητες:

α) μελετά τις συνθήκες εργασίας στην επιχείρηση, προτείνει μέτρα για τη
βελτίωση τους και του περιβάλλοντος εργασίας, παρακολουθεί την τήρηση των
μέτρων για την υγεία και την ασφάλεια και συμβάλλει στην εφαρμογή τους από
τους εργαζομένους,

β) σε περιπτώσεις σοβαρών εργατικών ατυχημάτων ή σχετικών συμβάντων
προτείνει τα κατάλληλα μέτρα για την αποτροπή επανάληψης τους,

γ) επισημαίνει τον επαγγελματικό κίνδυνο στους χώρους ή θέσεις εργασίας και
προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση του, συμμετέχοντας έτσι στη διαμόρφωση
της πολιτικής της επιχείρησης, για την πρόληψη του επαγγελματικού κινδύνου,

δ) ενημερώνεται από τη διοίκηση της επιχείρησης για τα στοιχεία των
εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών που συμβαίνουν σε
αυτήν,

ε) ενημερώνεται για την εισαγωγή στην επιχείρηση νέων παραγωγικών
διαδικασιών, μηχανημάτων, εργαλείων και υλικών ή για τη λειτουργία νέων
εγκαταστάσεων σε αυτή, στο μέτρο που επηρεάζουν τις συνθήκες υγείας και
ασφάλειας της εργασίας,

στ) σε περίπτωση άμεσου και σοβαρού κινδύνου καλεί τον εργοδότη να λάβει τα
ενδεικνυόμενα μέτρα, χωρίς να αποκλείεται και η διακοπή λειτουργίας
μηχανήματος ή εγκατάστασης ή παραγωγικής διαδικασίας,

ζ) μπορεί να ζητεί τη συνδρομή εμπειρογνωμόνων για θέματα υγείας και
ασφάλειας των εργαζομένων, ύστερα από σύμφωνη γνώμη του εργοδότη.

2. Η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο εκπρόσωπος συνεδριάζει με τον εργοδότη ή τον εκπρόσωπο του
μέσα στο πρώτο δεκαήμερο κάθε τριμήνου, σε ημέρα και ώρα που ορίζεται από
κοινού, για τη διευθέτηση των θεμάτων που ανακύπτουν μέσα στην επιχείρηση και
σχετίζονται με τις αρμοδιότητες της προηγούμενης παραγράφου. Στις κοινές
συνεδριάσεις μετέχουν ο τεχνικός ασφάλειας και ο ιατρός εργασίας της
επιχείρησης που προβλέπονται στο άρθρο 8. Πριν από την ημέρα της κοινής
συνεδρίασης, η Ε.Υ.Α.Ε. ή ο εκπρόσωπος καθορίζει τα θέματα τα οποία θα
συζητήσει και τα γνωστοποιεί στον εργοδότη τρεις (3) τουλάχιστον εργάσιμες
ημέρες νωρίτερα. Ο εργοδότης γνωστοποιεί στην Ε.Υ.Α.Ε. ή στον εκπρόσωπο τα
θέματα που επιθυμεί να συζητηθούν στην κοινή συνεδρίαση τρεις (3) τουλάχιστον
εργάσιμες ημέρες πριν από την ημέρα πραγματοποίησης της. Οι παραπάνω
γνωστοποιήσεις απευθύνονται επίσης μέσα στις ίδιες προθεσμίες και προς τον
τεχνικό ασφάλειας και τον ιατρό εργασίας της επιχείρησης. Στις συνεδριάσεις
αυτές συντάσσονται πρακτικά εις διπλούν και τηρούνται το ένα αντίτυπο από τον
εργοδότη και το άλλο από την επιτροπή ή τον εκπρόσωπο.

Αρθρο 6
Αριθμός μελών Ε.Υ.Α.Ε.
- Υποχρεώσεις εργοδοτών

1. Η Ε.Υ.Α.Ε. αποτελείται:

α) από 2 μέλη σε επιχειρήσεις με 20 έως 100 εργαζομένους,

β) από 3 μέλη σε επιχειρήσεις με 101 έως 300 εργαζομένους,

γ) από 4 μέλη σε επιχειρήσεις με 301 έως 600 εργαζομένους,

δ) από 5 μέλη σε επιχειρήσεις με 601 έως 1.000 εργαζομένους,

ε) από 6 μέλη σε επιχειρήσεις με 1.001 έως 2.000 εργαζομένους,

στ) από 7 μέλη σε επιχειρήσεις με περισσότερους από 2.000 εργαζομένους.

2. Ο εργοδότης οφείλει:

α) να διευκολύνει την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον εκπρόσωπο των εργαζομένων στην άσκηση
των καθηκόντων τους, σύμφωνα και με το άρθρο 42 παράγραφος 4,

β) να ενημερώνει και να παρέχει κάθε στοιχείο που αφορά την επιχείρηση και
είναι σχετικό με το έργο της Ε.Υ.Α.Ε. ή του εκπροσώπου των εργαζομένων.

Αρθρο 7
Εκλογή μελών
Ε.Υ.Α.Ε. - Προστασία

1. Τα συμβούλια εργαζομένων υποδεικνύουν τα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε. από τα μέλη
τους. Αν στην επιχείρηση δεν υπάρχουν εκπρόσωποι ή συμβούλια εργαζομένων, που
προβλέπονται από νόμο, οι εργαζόμενοι εκλέγουν σε γενική συνέλευση, που
συγκαλείται για το σκοπό αυτό κάθε δύο χρόνια, τα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε. ή τον
εκπρόσωπο τους, για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, με άμεση και
μυστική ψηφοφορία.

2. Η γενική συνέλευση αποτελείται από το σύνολο των εργαζομένων στην
επιχείρηση και βρίσκεται σε απαρτία όταν παρίσταται τουλάχιστον το ήμισυ των
εργαζομένων σε αυτή. Αν δεν επιτευχθεί αυτή η απαρτία, τότε αρκεί το ένα
τρίτο (1/3) των εργαζομένων στην επόμενη συνέλευση. Στη γενική συνέλευση
απαγορεύεται να παρίστανται και να ψηφίζουν πρόσωπα που δεν είναι εργαζόμενοι
της επιχείρησης. Η πρώτη γενική συνέλευση συγκαλείται από το ένα εικοστό
(1/20) τουλάχιστον των εργαζομένων και την προεδρία της αναλαμβάνουν οι τρεις
πρώτοι που υπογράφουν την πρόσκληση. Κάθε, εν συνεχεία της πρώτης, γενική
συνέλευση για εκλογές συγκαλείται και προεδρευεται, κατά περίπτωση, από τον
εκπρόσωπο ή τα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε..

3. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα να ψηφίσει για τον εκπρόσωπο ή τα μέλη της
Ε.Υ.Α.Ε. και να εκλεγεί στα αξιώματα αυτά.

4. Οι υποψήφιοι για την Ε.Υ.Α.Ε. αναγράφονται σε ενιαίο ψηφοδέλτιο με
αλφαβητική σειρά. Κάθε εργαζόμενος έχει δικαίωμα να ψηφίσει από το ψηφοδέλτιο
τόσους υποψηφίους, όσος ο αριθμός των μελών της Ε.Υ.Α.Ε.. Εκλέγονται οι
υποψήφιοι που συγκεντρώνουν τις περισσότερες ψήφους. Σε περίπτωση ισοψηφίας
ακολουθεί κλήρωση. Οι αμέσως επόμενοι σε αριθμό ψήφων αναδεικνύονται
αναπληρωματικά μέλη.

5. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου εφαρμόζονται και για την εκλογή
εκπροσώπου υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων.

6. Για τον υπολογισμό του αριθμού των μελών της Ε.Υ.Α.Ε. λαμβάνεται υπόψη ο
αριθμός των εργαζομένων στην επιχείρηση κατά το χρόνο διεξαγωγής της εκλογής.

7. Αίτηση για αναγνώριση ακυρότητας απόφασης γενικής συνέλευσης για εκλογές
ασκείται στο ειρηνοδικείο της περιφέρειας που βρίσκεται η επιχείρηση, μέσα σε
αποκλειστική προθεσμία δέκα (10) εργάσιμων ημερών, από τη λήξη της γενικής
συνέλευσης από το ένα πέμπτο (1/5) του αριθμού των εργαζομένων, καθώς και από
όποιον έχει προσωπικό έννομο συμφέρον.

8. Οι εκλογές διεξάγονται από τριμελή εφορευτική επιτροπή που εκλέγεται από
τη γενική συνέλευση των εργαζομένων. Ο πρόεδρος της εφορευτικής επιτροπής
εκλέγεται από τα μέλη της. Η εφορευτική επιτροπή μεριμνά για τη διεξαγωγή των
εκλογών, καταμετρά τις ψήφους και ανακηρύσσει τους επιτυχόντες. Τηρεί
πρακτικά για τις εκλογές και γνωστοποιεί το αποτέλεσμα τους στους
εργαζομένους, στον εργοδότη και το σωματείο ή τα σωματεία της επιχείρησης.

9. Το άρθρο 14 του ν. 1264/1982 εφαρμόζεται και για τα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε. και
τους εκπροσώπους.

Αρθρο 8
Υποχρέωση απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας
και ιατρού εργασίας της επιχείρησης

1. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζομένους ο
εργοδότης έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού
ασφάλειας, σύμφωνα και με το άρθρο 12 παράγραφος 4.

2. Στις επιχειρήσεις που απασχολούν 50 και άνω εργαζομένους, ο εργοδότης
έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και
ιατρού εργασίας, σύμφωνα με το κεφάλαιο Β' του παρόντος.

3. Παραρτήματα, υποκαταστήματα, χωριστές εγκαταστάσεις ή αυτοτελείς
εκμεταλλεύσεις, εξαρτημένες από την κύρια επιχείρηση, θεωρούνται αυτοτελείς
επιχειρήσεις για την εφαρμογή του κεφαλαίου αυτού, εφόσον απέχουν μεταξύ τους
ή από την κύρια επιχείρηση τόσο, ώστε να δυσχεραίνεται το έργο του τεχνικού
ασφάλειας και του ιατρού εργασίας, σύμφωνα με την απόφαση του επιθεωρητή
εργασίας, στον οποίο μπορεί να προσφύγει κάθε μέρος σε περίπτωση διαφωνίας.

Κατά της απόφασης του επιθεωρητή εργασίας επιτρέπεται προσφυγή ενώπιον του
κατά τόπο αρμόδιου ειρηνοδίκη κατά τις διατάξεις του κώδικα πολιτικής
δικονομίας περί εργατικών διαφορών.

4. Ο εργοδότης, για την αποτελεσματικότερη άσκηση των καθηκόντων του
τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας, θέτει στη διάθεση τους το
αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό, χώρους, εγκαταστάσεις, συσκευές και γενικά τα
απαραίτητα μέσα και βαρύνεται με όλες τις σχετικές δαπάνες.

5. Ο εργοδότης έχει υποχρέωση να διευκολύνει τον τεχνικό ασφάλειας και τον
ιατρό εργασίας για την παρακολούθηση μαθημάτων εκπαίδευσης και επιμόρφωσης,
όπως προβλέπεται στο άρθρο 22.

Αρθρο 9
Παροχή υπηρεσιών
προστασίας και πρόληψης

1. Ο εργοδότης προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του παρόντος για
υποχρέωση χρησιμοποίησης υπηρεσιών τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας
ή/και σε ιδιαίτερα προβλήματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων, δύναται
να επιλέξει μεταξύ της ανάθεσης των καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας ή/και
ιατρού εργασίας σε εργαζομένους στην επιχείρηση ή σε άτομα εκτός της
επιχείρησης ή της σύναψης σύμβασης με τις Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και
Πρόληψης (ΕΞ. Υ.Π.Π.) του άρθρου 23 ή συνδυασμό μεταξύ αυτών των δυνατοτήτων.

2. Στην περίπτωση που παρέχονται υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και ιατρού
εργασίας συνδυασμένα από εργαζομένους στην επιχείρηση, ή/και από άτομα εκτός
της επιχείρησης ή/και από ΕΞ.Υ.Π.Π., αυτοί οφείλουν να συνεργάζονται αναλόγως
των αναγκών.

3. Αν ο εργοδότης αποτανθεί σε άτομα εκτός της επιχείρησης ή σε ΕΞ.Υ.Π.Π.,
αυτά ενημερώνονται από τον εργοδότη για τους παράγοντες που έχουν ή μπορεί να
έχουν επιπτώσεις στην ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. Τα άτομα αυτά
έχουν δικαίωμα πρόσβασης στις πληροφορίες που αναφέρονται στην παράγραφο 2
του άρθρου 47.

4. Ο εργοδότης πριν από την επιλογή ανάθεσης καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας
ή/και ιατρού εργασίας σε εργαζομένους στην επιχείρηση ή σε άτομα εκτός της
επιχείρησης, έχει υποχρέωση να γνωστοποιεί στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας
τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα τους, καθώς και την τυχόν απασχόληση τους
σε άλλη επιχείρηση, το χρόνο απασχόλησης τους με τα καθήκοντα αυτά, τα
στοιχεία για το είδος και την οργάνωση της επιχείρησης, τον αριθμό των
εργαζομένων, τον ελάχιστο προβλεπόμενο χρόνο απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας
ή/και ιατρού εργασίας και λοιπές συναφείς πληροφορίες. Πέραν των ανωτέρω
στοιχείων, πριν από την επιλογή ανάθεσης καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας και
ιατρού εργασίας, σε άτομα εντός ή εκτός της επιχείρησης, ο εργοδότης
υποχρεούται να υποβάλλει στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας:

α) κατάσταση με την υλικοτεχνική υποδομή και το προσωπικό που διαθέτει η
ίδια η επιχείρηση για την κάλυψη των υποχρεώσεων της, όπως προκύπτει από την
ισχύουσα νομοθεσία,

β) κατάσταση με την υλικοτεχνική υποδομή και τις υπηρεσίες που θα λαμβάνει
συμπληρωματικά από ΕΞ.Υ.Π.Π. στην περίπτωση που τα διατιθέμενα σύμφωνα με την
περίπτωση α' δεν επαρκούν.

5. Η σύμβαση πρόσληψης του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας
γίνεται εγγράφως και αντίγραφο της κοινοποιείται από τον εργοδότη στην τοπική
Επιθεώρηση Εργασίας.

6. Η ανάθεση καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας σε άτομα
εντός της επιχείρησης γίνεται εγγράφως από τον εργοδότη και αντίγραφο της
κοινοποιείται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, συνοδεύεται δε απαραίτητα από
αντίστοιχη δήλωση αποδοχής.

7. Σε περίπτωση ανάθεσης των καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας ή/και ιατρού
εργασίας σε ΕΞ.Υ.Π.Π., πριν από την επιλογή, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να
γνωστοποιεί στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας τη γραπτή σύμβαση με την
ΕΞ.Υ.Π.Π., στην οποία πρέπει να αναγράφονται:

α) το νομικό καθεστώς της ΕΞ.Υ.Π.Π.,

β) ο νόμιμος εκπρόσωπος της,

γ) η έδρα της,

δ) το είδος των προσφερόμενων υπηρεσιών,

ε) τα τυπικά και ουσιαστικά προσόντα των αρμόδιων ατόμων που έχουν ορισθεί
για τη συγκεκριμένη επιχείρηση,

στ) ο χρόνος απασχόλησης των ατόμων αυτών στην επιχείρηση,

ζ) τα στοιχεία για το είδος και την οργάνωση της επιχείρησης,

η) ο αριθμός των εργαζομένων στην επιχείρηση και λοιπές συναφείς
πληροφορίες,

θ) ο ελάχιστος προβλεπόμενος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας ή/και
ιατρού εργασίας για την επιχείρηση.

8. Η αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας ελέγχει το νομότυπο των αναθέσεων, καθώς
και την επάρκεια της υλικοτεχνικής υποδομής και το νομότυπο των συμβάσεων.
Ειδικά για την ανάθεση καθηκόντων ιατρού εργασίας πρέπει να υπάρχει και
σχετική βεβαίωση άσκησης της συγκεκριμένης ιατρικής ειδικότητας από τον
τοπικό ιατρικό σύλλογο.

9. Στις επιχειρήσεις που έχουν υποχρέωση πλήρους απασχόλησης τουλάχιστον δύο
τεχνικών ασφάλειας, συνιστάται υποχρεωτικά Εσωτερική Υπηρεσία Προστασίας και
Πρόληψης (ΕΣ.Υ.Π.Π.).

10. Οι ΕΣ.Υ.Π.Π. επιτρέπεται να λειτουργούν ως ΕΞ.Υ.Π.Π. και να
χρησιμοποιούνται από διάφορες επιχειρήσεις υπό την προϋπόθεση ότι κατέχουν
την άδεια που προβλέπεται στο άρθρο 23 παρ. 3 και πληρούν και τις λοιπές
προϋποθέσεις του άρθρου αυτού.

11. Ο τεχνικός ασφάλειας ή/και ο ιατρός εργασίας στο πλαίσιο των υποχρεώσεων
τους σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις έχουν υποχρέωση να διενεργούν τις
απαραίτητες μετρήσεις και αν η επιχείρηση δεν διαθέτει τα κατάλληλα μέσα για
τις μετρήσεις αυτές, ο εργοδότης προσφεύγει σε ΕΞ.Υ.Π.Π.. Οι ανωτέρω
καταγράφουν τα αποτελέσματα των μετρήσεων αυτών κατ' εφαρμογή των περιπτώσεων
α' και ε' της παραγράφου 3 του άρθρου 38, αναφέρουν στον εργοδότη οποιαδήποτε
παράλειψη των μέτρων υγείας και ασφάλειας, προτείνουν μέτρα αντιμετώπισης
τους και επιβλέπουν την εφαρμογή τους.

Αρθρο 10
Κατάταξη επιχειρήσεων ανά
κλάδο οικονομικής δραστηριότητας

Για να καθορισθούν οι ώρες απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού
εργασίας, καθώς και το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων του τεχνικού ασφαλείας, οι
επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες κατατάσσονται σε κατηγορίες, των
οποίων οι κλάδοι οικονομικής δραστηριότητας σημειώνονται με κωδικό αριθμό, με
βάση τη στατιστική ταξινόμηση, από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία της
Ελλάδος, έτους 1980, ως ακολούθως:

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α' ΚΩΔΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
1. Ορυχεία άνθρακα 11
2. Μεταλλεία - Λατομεία 12, 14, 15
3. Υδρογονάνθρακες και γηγενή καύσιμα αέρια 13
4. Χημικές βιομηχανίες:
4.1. Παραγωγή οξέων, βάσεων, αλάτων και χημικών
λιπασμάτων 311
4.2. Παραγωγή πλαστικών υλών, συνθετικών ρητινών
και τεχνητών ινών 312
4.3. Παραγωγή πετροχημικών 313.1
4.4. Παραγωγή οργανικών χρωστικών ουοιών 313.2
4.5. Παραγωγή πεπιεσμένων αερίων, ξηρού πάγου
και ανθρακασβεστίου 313.5
4.6. Παραγωγή λοιπών βασικών προϊόντων 313.9
4.7. Βιομηχανίες βερνικοχρωμάτων, στιλβωμάτων
και τυπογραφικών μελανών 314
4.8. Παρασκευή γεωργικών φαρμάκων και εντομοκτόνων 319.4
4.9. Παραγωγή εκρηκτικών 319.7
4.10. Κατασκευή πυροτεχνημάτων 319.8
5. Βιομηχανίες παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα:
5.1. Βιομηχανίες επεξεργασίας πετρελαιοειδών 321
5.2. Εμφιάλωση υγραερίων 329.5
6. Βιομηχανίες προϊόντων εκ μη μεταλλικών ορυκτών
6.1. Κατασκευή ειδών εξ αμίαντο τσιμέντου 336.3
6.2. Κατασκευή ειδών από αμίαντο 338
7. Βασικές μεταλλουργικές βιομηχανίες 34
8. Κατασκευή τελικών προϊόντων εκ μετάλλου,
εκτός μηχανών και μεταφορικού υλικού:
8.1. Μεταλλικές κατασκευές (γέφυρες, υπόστεγα, έργα
υποδομής και παρόμοιες κατασκευές) 353.9
9. Κατασκευή μηχανών και συσκευών, εκτός των
ηλεκτρικών και των μέσων μεταφοράς:
9.1. Λεβητοποιεία 369.1
9.2. Κατασκευή σιλό, κοχλιομε τα φορέων, μεταφορικών
ταινιών και αερομεταφορέων 369.3
10. Κατασκευή ηλεκτρικών μηχανών, συσκευών
και λοιπών ειδών:
10.1. Κατασκευή συσσωρευτών μολύβδου 372.1
11. Κατασκευή μεταφορικών μέσων:
11.1. Ναυπήγηση και επισκευή σκαφών 381
11.2. Κατασκευή σιδηροδρομικού και τροχιοδρομικού υλικού 382
12. Θερμοηλεκτρικοί σταθμοί παραγωγής 411
13. Παραγωγή καυσίμου αερίου πόλεως 412
14. Υφαντικές βιομηχανίες:
14.1. Βαφεία, τυποβαφεία, φινιριστήρια 237
15. Εργασίες με ραδιενεργά υλικά ή ιοντίζουσες
ακτινοβολίες
16. Εργοτάξια μεγάλων δομικών έργων (σήραγγες,
φράγματα, κ.λπ.) κατασκευές δικτύων ύδρευσης,
αποχέτευσης, λιμενικά έργα, οικοδομικά έργα πάνω
από 2.000 κυβικά μέτρα, ειδικά δομικά έργα.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β'

Στην κατηγορία Β' υπάγονται όσες επιχειρήσεις δεν υπάγονται
στις κατηγορίες Α' και Γ' του παρόντος άρθρου.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Γ ΚΩΔΙΚΟΣ
ΑΡΙΘΜΟΣ
1. Γεωργία 01
2. Κτηνοτροφία 02
3. Εμπόριο, εστιατόρια, ξενοδοχεία, επικοινωνίες,
μεταφορές, αποθηκεύσεις εκτός απ' τα συνεργεία
συντήρησης σιδηροδρομικών γραμμών, τις διαδικασίες
σύνθεσης και ελιγμών αμαξοστοιχιών, τις μεταφορές
και αποθηκεύσεις υγρών και αερίων καυσίμων και
τις αποθήκες μετά ψύξεως που υπάγονται στην
κατηγορία Β'. Τα μεταφορικά μέσα και οι αποθήκες
που ανήκουν σε συγκεκριμένη επιχείρηση και
εξυπηρετούν αποκλειστικά αυτήν, κατατάσσονται
στην αυτή κατηγορία με την επιχείρηση. 6.7
4. Τράπεζες, λοιπά οικονομικά ιδρύματα, ασφάλειες,
διεκπεραιώσεις υποθέσεων, ενοικιάσεις κινητών
και ακινήτων και λοιπές υπηρεσίες εκτός από τις
υπηρεσίες περισυλλογής, μεταφοράς, επεξεργασίας
και τελικής διάθεσης ακαθάρτων που υπάγονται
στην κατηγορία Β'. 8.9
5. Διοικητικές και οικονομικές υπηρεσίες όλων των
κλάδων οικονομικής δραστηριότητας.

Αρθρο 11
Προσόντα τεχνικού ασφάλειας

1. Ο τεχνικός ασφάλειας πρέπει να έχει τα παρακάτω προσόντα, ανάλογα με το
είδος της επιχείρησης και τον αριθμό των εργαζομένων σε αυτή:

α) πτυχίο πολυτεχνείου ή πολυτεχνικής σχολής Ανώτατου Εκπαιδευτικού
Ιδρύματος (Α.Ε.Ι.) του εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του εξωτερικού, που το
αντικείμενο σπουδών έχει σχέση με τις εγκαταστάσεις και την παραγωγική
διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλματος, που χορηγείται από το Τεχνικό
Επιμελητήριο της Ελλάδας (Τ.Ε.Ε.),

β) πτυχίο πανεπιστημιακής σχολής εσωτερικού ή ισότιμων σχολών του
εξωτερικού, που το αντικείμενο σπουδών έχει σχέση με τις εγκαταστάσεις και
την παραγωγική διαδικασία και άδεια άσκησης επαγγέλματος, όταν αυτή
προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία,

γ) πτυχίο Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (Τ.Ε.Ι.) ή ισότιμων σχολών
του εξωτερικού ή πτυχίο των πρώην σχολών υπομηχανικών και των Κέντρων
Ανωτέρας Τεχνικής και Επαγγελματικής Εκπαίδευσης (Κ.Α.Τ.Ε.Ε.),

δ) απολυτήριο τεχνικού λυκείου ή μέσης τεχνικής σχολής ή άλλης
αναγνωρισμένης τεχνικής επαγγελματικής σχολής του εσωτερικού ή ισότιμων
σχολών του εξωτερικού ή άδεια άσκησης επαγγέλματος εμπειροτέχνη.

2. Προϋπηρεσία, που υπολογίζεται από την απόκτηση απολυτηρίου ή πτυχίου, για
τους τεχνικούς των περιπτώσεων α' και β' της παραγράφου 1 τουλάχιστον διετή,
για τους τεχνικούς της περίπτωσης γ'της παραγράφου 1 τουλάχιστον πενταετή και
για τους τεχνικούς της περίπτωσης δ'της παραγράφου 1 τουλάχιστον οκταετή.

3. Για τους τεχνικούς ασφάλειας που έχουν παρακολουθήσει πρόγραμμα
επιμόρφωσης σε θέματα ασφάλειας και υγείας των εργαζομένων, διάρκειας
τουλάχιστον 100 ωρών, σύμφωνα με το άρθρο 22 που εκτελείται από τα αρμόδια
Υπουργεία ή εκπαιδευτικούς ή άλλους δημόσιους οργανισμούς ή από εξειδικευμένα
Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.) πιστοποιημένα για την υγεία και
ασφάλεια των εργαζομένων, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις, η
προϋπηρεσία που προβλέπεται στην παράγραφο 2 μειώνεται ως εξής:

α) για τους τεχνικούς των περιπτώσεων α'και β' της παραγράφου 1 κατά ένα
έτος,

β) για τους τεχνικούς των περιπτώσεων γ' και δ' της παραγράφου 1 κατά τρία
έτη.

4. Κάτοχοι των παραπάνω προσόντων θεωρούνται και όσοι έχουν τίτλους ή
πιστοποιητικά της αλλοδαπής, από τα οποία προκύπτει ότι είναι τεχνικοί
ασφάλειας.

5. Ο τεχνικός ασφάλειας υπάγεται απευθείας στη διοίκηση της επιχείρησης.

6. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Συμβουλίου Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων (Σ.Υ.Α.Ε.),
καθορίζεται το συγκεκριμένο επίπεδο γνώσεων και η ειδικότητα του τεχνικού
ασφάλειας, ανάλογα με τον αριθμό των εργαζομένων και το είδος της
δραστηριότητας της επιχείρησης. Με τα προεδρικά διατάγματα αυτά είναι δυνατή
η τροποποίηση των άρθρων 10,12 και 13 του παρόντος.

Αρθρο 12
Απαιτούμενο επίπεδο
γνώσεων τεχνικού ασφάλειας

1. Στις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες της κατηγορίας Α' του
άρθρου 10, και σε εκείνες της κατηγορίας Β' του ίδιου άρθρου, που απασχολούν
650 άτομα και άνω, ο τεχνικός ασφάλειας πρέπει να έχει τα προσόντα της
περίπτωσης α' ή β' της παραγράφου 1 του άρθρου 11.

Εφόσον προκύπτει υποχρέωση απασχόλησης και δεύτερου τεχνικού ασφάλειας, για
τη συμπλήρωση του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου απασχόλησης, σύμφωνα με το
άρθρο 21, αυτός μπορεί να έχει τα προσόντα της περίπτωσης γ' της παραγράφου 1
του άρθρου 11.

2. Στις υπόλοιπες επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες της κατηγορίας
Β' και της κατηγορίας Γ, ο τεχνικός ασφάλειας πρέπει να έχει τα προσόντα της
περίπτωσης α' ή β' ή γ' της παραγράφου 1 του άρθρου 11.

3. Εφόσον προκύπτει υποχρέωση απασχόλησης περισσοτέρων από δύο τεχνικούς
ασφάλειας, για τη συμπλήρωση του ελάχιστου απαιτούμενου χρόνου απασχόλησης,
σύμφωνα με το άρθρο 21, οι πέραν του δευτέρου μπορούν να έχουν τα προσόντα
του εδαφίου τέταρτου της παραγράφου 1 του άρθρου 11.

4. Με την επιφύλαξη ειδικότερων ή πλέον δεσμευτικών διατάξεων, στις
επιχειρήσεις που απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζομένους ο εργοδότης έχει
την υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας σύμφωνα με τα
οριζόμενα στις παρακάτω περιπτώσεις και στις λοιπές σχετικές διατάξεις του
παρόντα κώδικα:

α) Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Α', όπως αυτή ορίζεται στο
άρθρο 10, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες τεχνικού
ασφάλειας που έχει τα προσόντα των περιπτώσεων α' ή β ή γ' της παραγράφου 1
του άρθρου 11.

β) Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Β', όπως αυτή ορίζεται στο
άρθρο 10, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της
περίπτωσης α'. Δύναται όμως σε ό,τι αφορά τον τεχνικό ασφάλειας να αναθέτει
τα καθήκοντα αυτά σε εργαζομένους, με τα προσόντα της περίπτωσης δ' της
παραγράφου 1 του άρθρου 11, εφόσον αυτοί απασχολούνται με πλήρες ωράριο στην
επιχείρηση. Στην περίπτωση αυτή ο εργοδότης υποχρεούται να επιμορφώσει τον
εργαζόμενο αυτόν, όπως ορίζεται ειδικότερα στο άρθρο 22.

γ) Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Γ, όπως αυτή ορίζεται στο
άρθρο 10, ο εργοδότης έχει υποχρέωση να συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις της
περίπτωσης β'. Δύναται όμως να αναλάβει ο ίδιος τις υποχρεώσεις που
προκύπτουν από την περίπτωση αυτή εφόσον επιμορφωθεί κατάλληλα, σύμφωνα με το
άρθρο 22.

5. Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στις κατηγορίες Β' και Γ του άρθρου 10
και απασχολούν λιγότερους από 50 εργαζομένους, επιτρέπεται να αναλάβει ο
ίδιος ο εργοδότης τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρηση του,
όπως αυτές προβλέπονται στον παρόντα κώδικα και στα κατ' εξουσιοδότηση του
προεδρικά διατάγματα, εφόσον έχει τα προσόντα των περιπτώσεων α' ή β' ή γ'
της παραγράφου 1 του άρθρου 11 και μία από τις ειδικότητες τεχνικών
ασφάλειας, που σύμφωνα με το άρθρο 13 προβλέπονται για τον κλάδο οικονομικής
δραστηριότητας που ανήκει η επιχείρηση του. Στην περίπτωση των ανωτέρω
επιχειρήσεων που υπάγονται στην κατηγορία Β' και απασχολούν λιγότερους από 20
εργαζομένους, αν ο εργοδότης έχει τα προσόντα των περιπτώσεων α'ή β' ή γ'της
παραγράφου 1 του άρθρου 11 και μία από τις ειδικότητες τεχνικών ασφάλειας,
που σύμφωνα με το άρθρο 13 δεν προβλέπεται για τον κλάδο οικονομικής
δραστηριότητας που ανήκει η επιχείρηση του, επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος
τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρηση του, με την προϋπόθεση
κατάλληλης επιμόρφωσης διάρκειας τουλάχιστον 35 ωρών, σύμφωνα με το άρθρο 22.

6. Στις επιχειρήσεις που υπάγονται στην κατηγορία Β' του άρθρου 10 και
απασχολούν μέχρι και 6 εργαζομένους, επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος ο
εργοδότης τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας στην επιχείρηση του με την
προϋπόθεση κατάλληλης επιμόρφωσης διάρκειας τουλάχιστον 35 ωρών σύμφωνα με το
άρθρο 22 και εφόσον είναι πτυχιούχος τεχνικής ειδικότητας Τεχνικού
Επαγγελματικού Εκπαιδευτηρίου ή Ινστιτούτου Επαγγελματικής Κατάρτισης ή άλλης
αναγνωρισμένης τεχνικής επαγγελματικής σχολής και το αντικείμενο των σπουδών
του σχετίζεται με τη δραστηριότητα της επιχείρησης του. Σε επιχειρήσεις που
υπάγονται στην κατηγορία Β'και απασχολούν μέχρι και 3 εργαζομένους
επιτρέπεται να αναλάβει ο ίδιος ο εργοδότης τις υποχρεώσεις του τεχνικού
ασφάλειας στην επιχείρηση του με την προϋπόθεση κατάλληλης επιμόρφωσης
διάρκειας τουλάχιστον 35 ωρών, σύμφωνα με το άρθρο 22 και εφόσον έχει άδεια
άσκησης τεχνικού επαγγέλματος εμπειροτέχνη και το αντικείμενο της άδειας του
σχετίζεται με τη δραστηριότητα της επιχείρησης του ή αποδεδειγμένα ασκεί επί
δεκαετία και πλέον την οικονομική δραστηριότητα για την οποία θα αναλάβει τις
υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας.

7. Στις επιχειρήσεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 5 και στις
επιχειρήσεις της παραγράφου 6 που ο ίδιος ο εργοδότης αναλαμβάνει τις
υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας, αυτός έχει την υποχρέωση να αναθέτει τη
σύνταξη της γραπτής εκτίμησης κινδύνου που προβλέπεται στην παράγραφο 1 του
άρθρου 43 σε πρόσωπα που έχουν τα προσόντα των περιπτώσεων α' ή β' ή γ' της
παραγράφου 1 του άρθρου 11 και μια από τις ειδικότητες τεχνικών ασφάλειας που
με το άρθρο 13 προβλέπονται για τον κλάδο οικονομικής δραστηριότητας που
ανήκει η επιχείρηση του.

Αρθρο 13
Ειδικότητες τεχνικού ασφάλειας
κατά δραστηριότητα επιχειρήσεων

Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να αναθέσουν καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας σε
άτομα με ειδικότητα από εκείνες που ορίζονται στον παρακάτω πίνακα:

Α/Α ΚΛΑΔΟΙ ΚΩΔΙΚΟΣ ΕΠΙΤΡΕΠΟΜΕΝΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΕΣ
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ
ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
1 Γεωργία 01 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
Μηχανολόγος Μηχανικός
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Χημικός Μηχανικός
Γεωπόνος
Χημικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήμοτος Φυτικής
παραγωγής
Τμήματος Διοικ. Γεωργ.
Εκμεταλλεύσεων
Τμήματος Γεωργικών
μηχανών και αρδεύσεων

2 Κτηνοτροφία 02 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
Δασοπονία 03 α) Στον κλάδο
Θήρα 04 Κτηνοτροφίας
Αλιεία 05 Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Ζωικής
παραγωγής β) Στον
κλάδο Δασοπονίας
Τμήματος Μηχανολογίας Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
Τμήματος Ηλεκτρολογίας Δασολόγος και
Τμήματος Ενεργειακής Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τεχνικής Τμήματος Δασοπονίας
γ) Στον κλάδο Θήρας
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήμα
θηροματοπονίας
δ) Στον κλάδο
Αλιείας
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος
Ιχθυοκομίας Αλιείας
3 Ορυχεία 11 Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. α) Εφόσον
άνθρακα Μηχανολόγος Μηχανικός απασχολείται ένας
Μεταλλείο 12 Ηλεκτρολόγος Μηχανικός μόνο τεχνικός
Λατομεία 14,15 Μηχανικός Μεταλλείων ασφάλειας αυτός θα
Αλυκές 16 Χημικός ή Χημικός είναι Μηχανικός
Μηχανικός Μεταλλείων
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. β) ΕΠΙΠΛΕΟΝ
Τμήματος Μηχανολογίας Στις αλυκές
Τμήματος Ενεργειακής Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τεχνικής Πολιτικός
Τμήματος Ηλεκτρολογίας Μηχανικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Πολιτικών
έργων υποδομής
Τμήματος δομικών
έργων
4 Υδρογο- 13 Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. α) Επιπλέον
νάνθρακες Μηχανολόγος Μηχανικός Στον κλάδο
και γηγενή Ηλεκτρολόγος Μηχανικός "Γεωτρήσεις προς
καύσιμα αέρια Χημικός Μηχανικός ανεύρεση πετρελαίου
Χημικός Μηχανικός και γηγενών
Μεταλλείων καυσίμων αερίων"
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας Πολιτικός
Τμήματος Ηλεκτρολογίας Μηχανικός
Τμήματος Χημικών β) Εφόσον
Πετρελαίων απασχολείται ένας
Τμήματος Ενεργειακής μόνο τεχνικός
Τεχνικής ασφάλειας αυτός θα
είναι Μηχανικός
Μεταλλείων
5 Βιομηχανία 20 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
ειδών Μηχανολόγος Μηχανικός
διατροφής Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Χημικός Μηχανικός
Χημικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
Τμήματος Τεχνολογίας
Τροφίμων
6 Βιομηχανία 21 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
ποτών Μηχανολόγος Μηχανικός
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Χημικός Μηχανικός
Χημικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Οινολογίας
και Τεχνολογίας ποτών
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής

7 Καπνο- 22 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
βιομηχανίας Μηχανολόγος Μηχανικός
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
8 Υφαντικές 23 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
βιομηχανίες Μηχανολόγος Μηχανικός
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Χημικός Μηχανικός
Χημικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
Τμήματος
Κλωστοϋφαντουργίας
9 Βιομηχανία 24 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
ειδών Μηχανολόγος Μηχανικός Στον κλάδο
υποδήσεως, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Υποδηματοποιίας
ενδυμασίας Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
και διαφόρων Τμήματος Μηχανολογίας Χημικός Μηχανικός
ειδών από Τμήματος Ηλεκτρολογίας και Χημικός
ύφασμα Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
10 Βιομηχανία 25 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
ξύλου και Μηχανολόγος Μηχανικός Στον κλάδο
φελλού Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Πριστήρια και
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. μηχανική
Τμήματος Μηχανολογίας κατεργασία ξύλου
Τμήματος Ηλεκτρολογίας Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
Τμήματος Ενεργειακής Χημικός
Τεχνικής Μηχανικός και
Χημικός
11 α) Βιομηχανία 26 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
επίπλων και Μηχανολόγος Μηχανικός α) Στον κλάδο
ειδών Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Εκτυπώσεις -
επιπλώσεως Χημικός Μηχανικός Εκδόσεις
β) Βιομηχανία 27 Χημικός Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Χάρτου Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. Τμήματος
γ) Εκτυπώσεις 28 Τμήματος Μηχανολογίας Τεχνολογίας
εκδόσεις και Τμήματος Ηλεκτρολογίας Γραφικών Τεχνών
συναφείς Τμήματος Ενεργειακής β) Στον κλάδο
δραστηριότητες Τεχνικής βιομηχανία
δ) Βιομηχανία 29 Παραγωγών
δέρματος και Πετρελαίου και
γουναρικών άνθρακα
ε) Βιομηχανία 30 Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
προϊόντων από Τμήματος Χημικών
ελαστικό και Πετρελαίων
πλαστικό
στ) Χημικές 31
βιομηχανίες
ζ) Βιομηχανία 32
παραγώγων
πετρελαίου και
άνθρακος
η) Βιομηχανία 33
προϊόντων από
μη μεταλλικά
ορυκτά
12 Βασικές 34 Πτυχιούχοι ΑΕ.Ι.
μεταλλουργικές Μηχανολόγος Μηχανικός
βιομηχανίες Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Χημικός Μηχανικός
Μεταλλειολόγος -
Μεταλλουργός
Μηχανικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
13 α) Κατασκευή Πτυχιούχοι A.E.Ι.
τελικών 35 Μηχανολόγος Μηχανικός
προϊόντων εκ Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
μετάλλου Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
β) Κατασκευή 36 Τμήματος Μηχανολογίας
μηχανών και Τμήματος Ηλεκτρολογίας
συσκευών Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
14 Κατασκευή 37 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
ηλεκτρικών Μηχανολόγος Μηχανικός
μηχανών, Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
συσκευών και Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
λοιπών ειδών Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Ηλεκτρονικής
Τμήματος Αυτοματισμού
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής
15 Κατασκευή 38 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
μεταφορικών Μηχανολόγος Μηχανικός
μέσων Ηλεκτρολόγος Μηχανικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας
Τμήματος Ηλεκτρολογίας
Τμήματος Ενεργειακής
Τεχνικής και Τμημάτων
Ναυπηγικής ή Οχημάτων
αναλόγως είδους τις
επιχείρησης
16 Λοιπές 39 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
βιομηχανίες Μηχανολόγος Μηχανικός Στις βιομηχανίες
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός κατασκευής
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. ιατρικών εργαλείων
Τμήματος Ηλεκτρολογίας και οργάνων
Τμήματος Μηχανολογίας Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος Ενεργειακής Τμήματος
Τεχνικής Τεχνολογίας
ιατρικών οργάνων
17 α) Ηλεκτρισμός 411 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
β) Φωταέριο 412 Μηχανολόγος Μηχανικός α) Στον κλάδο
γ) Ατμός 413 Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Φωταέριο
δ) Υδρευση 42 Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
Τμήματος Μηχανολογίας Χημικός Μηχανικός
Τμήματος Ηλεκτρολογίας και Χημικός
Τμήματος Ενεργειακής β) Στον κλάδο
Τεχνικής Υδρευσης
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Πολιτικός Μηχανικός
18 α) Κατεδαφίσεις 500 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
και εκσκαφές Πολιτικός Μηχανικός
β) Κατασκευές 501 Αρχιτέκτων Μηχανικός
κτιρίων Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
γ) Εγκαταστάσεις 502 Τμήματος Πολιτικών
εντός κτιρίων Δομικών Εργων
δ) Εργασίες 503
αποπεράτωσης
κτιρίων
19 Δημόσια Εργα 504 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
Πολιτικός Μηχανικός Στον κλάδο Δίκτυα
Αρχιτέκτων Μηχανικός τηλεπικοινωνιών
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. και Ηλεκτρικά
Τμήματος Πολιτικών Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι.
Έργων Υποδομής Μηχανολόγος
Τμήματος Πολιτικών Μηχανικός
Δομικών Έργων Ηλεκτρολόγος
Μηχανικός
Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι.
Τμήματος
Μηχανολογίας
Τμήματος
Ηλεκτρολογίας
Τμήματος
Αυτοματισμού
Τμήματος
Ηλεκτρονικής
Τμήματος
Ενεργειακής
Τεχνικής
20 α) Εμπόριο 6 Πτυχιούχοι Α.Ε.Ι. ΕΠΙΠΛΕΟΝ
β) Μεταφορές, 7 Μηχανολόγος Μηχανικός Κάθε άλλη
Αποθηκεύσεις, ειδικότητα Α.Ε.Ι.
Επικοινωνίες Ηλεκτρολόγος Μηχανικός και Τ.Ε.Ι. που το
γ) Τράπεζες 8 Χημικός Μηχανικός αντικείμενο σπουδών
και λοιπά Χημικός έχει σχέση με τις
Οικονομικά Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι. εγκαταστάσεις και
ιδρύματα. Τμήματος Μηχανολογίας την παραγωγική
Ασφάλειες Τμήματος Ηλεκτρολογίας διαδικασία των
δ) Λοιπές 9 Τμήματος Ενεργειακής επιχειρήσεων
Υπηρεσίες Τεχνικής

Αρθρο 14
Συμβουλευτικές αρμοδιότητες
του τεχνικού ασφάλειας

1. Ο τεχνικός ασφάλειας παρέχει στον εργοδότη υποδείξεις και συμβουλές,
γραπτά ή προφορικά, σε θέματα σχετικά με την υγεία και ασφάλεια των
εργαζομένων και την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων. Τις γραπτές υποδείξεις
ο τεχνικός ασφάλειας καταχωρεί σε ειδικό βιβλίο της επιχείρησης, το οποίο
σελιδομετρείται και θεωρείται από την Επιθεώρηση Εργασίας. Ο εργοδότης έχει
υποχρέωση να λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων που καταχωρούνται σε
αυτό το βιβλίο.

2. Ειδικότερα ο τεχνικός ασφάλειας:

α) συμβουλεύει σε θέματα σχεδιασμού, προγραμματισμού, κατασκευής και
συντήρησης των εγκαταστάσεων, εισαγωγής νέων παραγωγικών διαδικασιών,
προμήθειας μέσων και εξοπλισμού, επιλογής και ελέγχου της αποτελεσματικότητας
των ατομικών μέσων προστασίας, καθώς και διαμόρφωσης και διευθέτησης των
θέσεων και του περιβάλλοντος εργασίας και γενικά οργάνωσης της παραγωγικής
διαδικασίας,

β) ελέγχει την ασφάλεια των εγκαταστάσεων και των τεχνικών μέσων, πριν από
τη λειτουργία τους, καθώς και των παραγωγικών διαδικασιών και μεθόδων
εργασίας πριν από την εφαρμογή τους και επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων
υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και πρόληψης των ατυχημάτων,
ενημερώνοντας σχετικά τους αρμόδιους προϊσταμένους των τμημάτων ή τη
διεύθυνση της επιχείρησης.

Αρθρο 15
Επίβλεψη συνθηκών εργασίας

1. Για την επίβλεψη των συνθηκών εργασίας ο τεχνικός ασφάλειας έχει
υποχρέωση:

α) να επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας από πλευράς υγείας και ασφάλειας
των εργαζομένων, να αναφέρει στον εργοδότη οποιαδήποτε παράλειψη των μέτρων
υγείας και ασφάλειας, να προτείνει μέτρα αντιμετώπισης της και να επιβλέπει
την εφαρμογή τους,

β) να επιβλέπει την ορθή χρήση των ατομικών μέσων προστασίας,

γ) να ερευνά τα αίτια των εργατικών ατυχημάτων, να αναλύει και αξιολογεί τα
αποτελέσματα των ερευνών του και να προτείνει μέτρα για την αποτροπή
παρόμοιων ατυχημάτων,

δ) να εποπτεύει την εκτέλεση ασκήσεων πυρασφάλειας και συναγερμού για τη
διαπίστωση ετοιμότητας προς αντιμετώπιση ατυχημάτων.

2. Για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στην επιχείρηση ο τεχνικός
ασφάλειας έχει υποχρέωση:

α) να μεριμνά ώστε οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση να τηρούν τους κανόνες
υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και να τους ενημερώνει και καθοδηγεί για
την αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου που συνεπάγεται η εργασία τους,

β) να συμμετέχει στην κατάρτιση και εφαρμογή των προγραμμάτων εκπαίδευσης
των εργαζομένων σε θέματα υγείας και ασφάλειας.

3. Η άσκηση του έργου του τεχνικού ασφάλειας δεν αποκλείει την ανάθεση σε
αυτόν από τον εργοδότη και άλλων καθηκόντων, πέρα από το ελάχιστο όριο ωρών
απασχόλησης του ως τεχνικού ασφάλειας.

4. Ο τεχνικός ασφάλειας έχει, κατά την άσκηση του έργου του, ηθική
ανεξαρτησία απέναντι στον εργοδότη και στους εργαζομένους. Τυχόν διαφωνία του
με τον εργοδότη, για θέματα της αρμοδιότητας του, δεν μπορεί να αποτελέσει
λόγο καταγγελίας της σύμβασης του. Σε κάθε περίπτωση η απόλυση του τεχνικού
ασφάλειας πρέπει να είναι αιτιολογημένη.

5. Ο τεχνικός ασφάλειας έχει υποχρέωση να τηρεί το επιχειρησιακό απόρρητο.

Αρθρο 16
Προσόντα ιατρού εργασίας
και βοηθητικού προσωπικού

1. Ο ιατρός εργασίας πρέπει να κατέχει και να ασκεί την ειδικότητα της
ιατρικής της εργασίας, όπως πιστοποιείται από τον οικείο ιατρικό σύλλογο.

2. Κατ' εξαίρεση, τα καθήκοντα του ιατρού εργασίας, όπως αυτά προβλέπονται
στον παρόντα κώδικα, έχουν δικαίωμα να ασκούν:

α) Οι ιατροί χωρίς ειδικότητα, οι οποίοι στις 15.5.2009 είχαν συμβάσεις
παροχής υπηρεσιών ιατρού εργασίας με επιχειρήσεις και αποδεικνύουν την άσκηση
των καθηκόντων αυτών συνεχώς επί επτά τουλάχιστον έτη.

β) Οι ιατροί οι οποίοι στις 15.5.2009 εκτελούσαν καθήκοντα ιατρού εργασίας
χωρίς να κατέχουν ή να ασκούν τον τίτλο της ειδικότητας της ιατρικής της
εργασίας, αλλά τίτλο άλλης ειδικότητας.

3. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης,
Οικονομικών και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθορίζονται οι όροι, οι
προϋποθέσεις, ο χρόνος και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την εκπαίδευση
και την πιστοποίηση των αναγκαίων προσόντων για την απόκτηση του τίτλου της
ειδικότητας της ιατρικής της εργασίας από ιατρούς των περιπτώσεων α' και β'
της προηγούμενης παραγράφου, καθώς και για την άσκηση αυτής έως την
ολοκλήρωση της διαδικασίας για την απόκτηση του ως άνω τίτλου της ειδικότητας
της ιατρικής της εργασίας.

4. Ο ιατρός εργασίας υπάγεται απευθείας στη διοίκηση της επιχείρησης.

5. Ως βοηθητικό προσωπικό του ιατρού εργασίας, σύμφωνα με την παράγραφο 4
του άρθρου 8, μπορούν να προσλαμβάνονται επισκέπτριες αδελφές και επισκέπτες
αδελφοί, πτυχιούχοι σχολών τετραετούς φοίτησης της ημεδαπής ή ισότιμων της
αλλοδαπής ή αδελφές νοσοκόμες και αδελφοί νοσοκόμοι, πτυχιούχοι σχολών
μονοετούς φοίτησης της ημεδαπής ή ισότιμων της αλλοδαπής.

Αρθρο 17
Συμβουλευτικές
αρμοδιότητες του ιατρού εργασίας

1. Ο ιατρός εργασίας παρέχει υποδείξεις και συμβουλές στον εργοδότη, στους
εργαζομένους και στους εκπροσώπους τους, γραπτά ή προφορικά, σχετικά με τα
μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τη σωματική και ψυχική υγεία των
εργαζομένων. Τις γραπτές υποδείξεις ο ιατρός εργασίας καταχωρεί στο ειδικό
βιβλίο του άρθρου 14. Ο εργοδότης λαμβάνει γνώση ενυπογράφως των υποδείξεων
που καταχωρούνται σε αυτό το βιβλίο.

2. Ειδικότερα ο ιατρός εργασίας συμβουλεύει σε θέματα:

α) σχεδιασμού, προγραμματισμού, τροποποίησης της παραγωγικής διαδικασίας,
κατασκευής και συντήρησης εγκαταστάσεων, σύμφωνα με τους κανόνες υγείας και
ασφάλειας των εργαζομένων,

β) λήψης μέτρων προστασίας κατά την εισαγωγή και χρήση υλών και προμήθειας
μέσων εξοπλισμού,

γ) φυσιολογίας και ψυχολογίας της εργασίας, εργονομίας και υγιεινής της
εργασίας, της διευθέτησης και διαμόρφωσης των θέσεων και του περιβάλλοντος
της εργασίας και της οργάνωσης της παραγωγικής διαδικασίας,

δ) οργάνωσης υπηρεσίας παροχής πρώτων βοηθειών,

ε) αρχικής τοποθέτησης και αλλαγής θέσης εργασίας για λόγους υγείας,
προσωρινά ή μόνιμα, καθώς και ένταξης ή επανένταξης μειονεκτούντων ατόμων
στην παραγωγική διαδικασία, ακόμη και με υπόδειξη αναμόρφωσης της θέσης
εργασίας.

3. Ο ιατρός εργασίας δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιείται για να επαληθεύει το
δικαιολογημένο ή μη, λόγω νόσου, απουσίας εργαζομένου.

Αρθρο 18
Επίβλεψη της
υγείας των εργαζομένων

1. Ο ιατρός εργασίας προβαίνει σε ιατρικό έλεγχο των εργαζομένων σχετικό με
τη θέση εργασίας τους, μετά την πρόσληψη τους ή την αλλαγή θέσης εργασίας,
καθώς και σε περιοδικό ιατρικό έλεγχο κατά την κρίση του επιθεωρητή εργασίας
ύστερα από αίτημα της Ε.Υ.Α.Ε., όταν τούτο δεν ορίζεται από το νόμο. Μεριμνά
για τη διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και μετρήσεων παραγόντων του εργασιακού
περιβάλλοντος σε εφαρμογή των διατάξεων που ισχύουν κάθε φορά. Εκτιμά την
καταλλη λότητα των εργαζομένων για τη συγκεκριμένη εργασία, αξιολογεί και
καταχωρεί τα αποτελέσματα των εξετάσεων, εκδίδει βεβαίωση των παραπάνω
εκτιμήσεων και την κοινοποιεί στον εργοδότη. Το περιεχόμενο της βεβαίωσης
πρέπει να εξασφαλίζει το ιατρικό απόρρητο υπέρ του εργαζομένου και μπορεί να
ελεγχθεί από τους υγειονομικούς επιθεωρητές του Υπουργείου Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης, για την κατοχύρωση του εργαζομένου και του εργοδότη.

2. Ο ιατρός εργασίας επιβλέπει την εφαρμογή των μέτρων προστασίας της υγείας
των εργαζομένων και πρόληψης των ατυχημάτων. Για το σκοπό αυτό:

α) επιθεωρεί τακτικά τις θέσεις εργασίας και αναφέρει οποιαδήποτε παράλειψη,
προτείνει μέτρα αντιμετώπισης των παραλείψεων και επιβλέπει την εφαρμογή
τους,

β) επεξηγεί την αναγκαιότητα της σωστής χρήσης των ατομικών μέτρων
προστασίας,

γ) ερευνά τις αιτίες των ασθενειών που οφείλονται στην εργασία, αναλύει και
αξιολογεί τα αποτελέσματα των ερευνών και προτείνει μέτρα για την πρόληψη των
ασθενειών αυτών,

δ) επιβλέπει τη συμμόρφωση των εργαζομένων στους κανόνες υγείας και
ασφάλειας των εργαζομένων, ενημερώνει τους εργαζομένους για τους κινδύνους
που προέρχονται από την εργασία τους, καθώς και για τους τρόπους πρόληψης
τους,

ε) παρέχει επείγουσα θεραπεία σε περίπτωση ατυχήματος ή αιφνίδιας νόσου.

Εκτελεί προγράμματα εμβολιασμού των εργαζομένων με εντολή της αρμόδιας
διεύθυνσης υγιεινής της νομαρχίας, όπου εδρεύει η επιχείρηση.

3. Ο ιατρός εργασίας έχει υποχρέωση να τηρεί το ιατρικό και επιχειρησιακό
απόρρητο.

4. Ο ιατρός εργασίας αναγγέλλει μέσω της επιχείρησης στην Επιθεώρηση
Εργασίας ασθένειες των εργαζομένων που οφείλονται στην εργασία.

5. Ο ιατρός εργασίας πρέπει να ενημερώνεται από τον εργοδότη και τους
εργαζομένους για οποιοδήποτε παράγοντα στο χώρο εργασίας που έχει επίπτωση
στην υγεία.

6. Η επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων στον τόπο εργασίας δεν μπορεί να
συνεπάγεται οικονομική επιβάρυνση γι' αυτούς και πρέπει να γίνεται κατά τη
διάρκεια των ωρών εργασίας τους.

7. Η παράγραφος 4 του άρθρου 15 έχει εφαρμογή και για τον ιατρό εργασίας.

8. Ο ιατρός εργασίας στο πλαίσιο των υποχρεώσεων του και των υποχρεώσεων του
εργοδότη, σύμφωνα με τις κείμενες ειδικές διατάξεις, εφόσον η επιχείρηση δεν
διαθέτει την κατάλληλη υποδομή, έχει υποχρέωση να παραπέμπει τους
εργαζομένους για συγκεκριμένες συμπληρωματικές ιατρικές εξετάσεις. Οι
εξετάσεις αυτές διενεργούνται σε ΕΞ.Υ.Π.Π., ή σε κατάλληλες υπηρεσίες του
ιδιωτικού τομέα ή σε προσδιοριζόμενες από τους Υπουργούς Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αρμόδιες μονάδες
των ασφαλιστικών οργανισμών ή του Εθνικού Συστήματος Υγείας (Ε.Σ.Υ.). Στη
συνέχεια ο ιατρός εργασίας λαμβάνει γνώση και αξιολογεί τα αποτελέσματα των
παραπάνω εξετάσεων. Οι δαπάνες που προκύπτουν από την εφαρμογή της παραγράφου
αυτής βαρύνουν τον εργοδότη.

9. Για κάθε εργαζόμενο ο ιατρός εργασίας της επιχείρησης τηρεί σχετικό
ιατρικό φάκελο. Επιπλέον καθιερώνεται και περιλαμβάνεται στον ιατρικό φάκελο,
ατομικό βιβλιάριο επαγγελματικού κινδύνου, όπου αναγράφονται τα αποτελέσματα
των ιατρικών και εργαστηριακών εξετάσεων, κάθε φορά που εργαζόμενος
υποβάλλεται σε αντίστοιχες εξετάσεις. Δικαιούνται να λαμβάνουν γνώση του
φακέλου και του ατομικού βιβλιαρίου του εργαζομένου οι υγειονομικοί
επιθεωρητές της αρμόδιας Επιθεώρησης Εργασίας και οι ιατροί του ασφαλιστικού
οργανισμού, στον οποίο ανήκει ο εργαζόμενος, καθώς και ο ίδιος ο εργαζόμενος.

Σε κάθε περίπτωση παύσης της σχέσης εργασίας, το βιβλιάριο παραδίδεται στον
εργαζόμενο που αφορά.

10. Απαγορεύεται η αναγραφή και επεξεργασία στο ατομικό βιβλιάριο
επαγγελματικού κινδύνου του εργαζομένου, στοιχείων ή δεδομένων άλλων πέραν
των αποτελεσμάτων των ιατρικών και εργαστηριακών εξετάσεων στις οποίες αυτός
υποβάλλεται κάθε φορά, σύμφωνα με τη διάταξη της παραγράφου 9. Επιπλέον
ιατρικά δεδομένα επιτρέπεται να συλλέγουν, με επιμέλεια του ίδιου του
εργαζομένου προκειμένου να αποτελέσουν αντικείμενο επεξεργασίας, μόνο εφόσον
αυτό είναι απολύτως απαραίτητο: α) για την αξιολόγηση της καταλληλότητας του
για μια συγκεκριμένη θέση ή εργασία, β) για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του
εργοδότη για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων και γ) για τη
θεμελίωση δικαιωμάτων του εργαζομένου και αντίστοιχη απόδοση κοινωνικών
παροχών.

11. Όσοι αναγράφουν ή συλλέγουν ή επεξεργάζονται στοιχεία ή δεδομένα κατά
παράβαση της παραγράφου 10 τιμωρούνται με τις διοικητικές και ποινικές
κυρώσεις που προβλέπονται στις διατάξεις των άρθρων 21 και 22 του ν.
2472/1997 "Προστασία του ατόμου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού
χαρακτήρα" (ΦΕΚ 50/Α') αντίστοιχα. Σε περίπτωση πρόκλησης περιουσιακής ή
ηθικής βλάβης εφαρμόζεται το άρθρο 23 του ν. 2472/1997.

12. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και
Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του
Σ.Υ.Α.Ε. και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται τα
ειδικότερα θέματα που αφορούν την τήρηση και το περιεχόμενο του ατομικού
βιβλιαρίου επαγγελματικού κινδύνου, τη συλλογή και επεξεργασία επιπλέον
δεδομένων με τη συγκατάθεση και επιμέλεια του εργαζομένου, την επιβολή των
κυρώσεων της παραγράφου 11 και κάθε άλλη λεπτομέρεια αναγκαία για την
εφαρμογή του άρθρου αυτού.

Αρθρο 19
Δικαίωμα για ιατρικό
έλεγχο - Υποχρέωση ενημέρωσης

1. Προς εξασφάλιση της κατάλληλης επίβλεψης και τη διάγνωση τυχόν βλάβης της
υγείας του σε συνάρτηση με τους κινδύνους, όσον αφορά την ασφάλεια και την
υγεία κατά την εργασία, κάθε εργαζόμενος, εφόσον δεν προβλέπονται άλλα ειδικά
μέτρα από τη νομοθεσία για τον ιατρικό του έλεγχο, μπορεί να προσφεύγει στον
ιατρό εργασίας της επιχείρησης ή σε αρμόδια μονάδα του Ε.Σ.Υ. ή του
ασφαλιστικού οργανισμού στον οποίο ανήκει ο εργαζόμενος, σύμφωνα με τις
ισχύουσες ασφαλιστικές και υγειονομικές διατάξεις σχετικές με την προληπτική
ιατρική.

2. Σε περίπτωση που από τη μονάδα του ασφαλιστικού οργανισμού ή τη μονάδα
του Ε.Σ.Υ., διαπιστωθεί ενδεχόμενο πρόβλημα της υγείας που πιθανόν συνδέεται
με το εργασιακό περιβάλλον, ενημερώνεται σχετικά η αρμόδια Επιθεώρηση
Εργασίας και ο ιατρός εργασίας της επιχείρησης για όλα τα απαραίτητα
στοιχεία.

3. Σε κάθε περίπτωση οι δαπάνες που προκύπτουν από την εφαρμογή του άρθρου
αυτού δεν βαρύνουν τον ίδιο τον εργαζόμενο.

Αρθρο 20
Συνεργασία τεχνικού
ασφάλειας και ιατρού εργασίας

1. Ο τεχνικός ασφάλειας και ο ιατρός εργασίας υποχρεούνται κατά την εκτέλεση
του έργου τους να συνεργάζονται, πραγματοποιώντας κοινούς ελέγχους των χώρων
εργασίας.

2. Ο τεχνικός ασφάλειας και ο ιατρός εργασίας οφείλουν, κατά την εκτέλεση
των καθηκόντων τους, να συνεργάζονται με την Ε.Υ.Α.Ε. ή τον αντιπρόσωπο των
εργαζομένων.

3. Ο τεχνικός ασφάλειας και ο ιατρός εργασίας οφείλουν να παρέχουν συμβουλές
σε θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων στα μέλη της Ε.Υ.Α.Ε. ή τον
εκπρόσωπο των εργαζομένων και να τους ενημερώνουν για κάθε σημαντικό σχετικό
ζήτημα.

4. Αν ο εργοδότης διαφωνεί με τις γραπτές υποδείξεις και συμβουλές του
τεχνικού ασφάλειας ή του ιατρού εργασίας, οφείλει να αιτιολογεί τις απόψεις
του και να τις κοινοποιεί και στην Ε.Υ.Α.Ε. ή στον εκπρόσωπο. Σε περίπτωση
διαφωνίας η διαφορά επιλύεται από τον επιθεωρητή εργασίας και μόνο.

Αρθρο 21
Χρόνος απασχόλησης τεχνικού
ασφάλειας και ιατρού εργασίας

1. Καθορίζεται ο ετήσιος χρόνος απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και ιατρού
εργασίας για κάθε μια από τις κατηγορίες επιχειρήσεων, εκμεταλλεύσεων και
εργασιών του άρθρου 10, σε ώρες ανά εργαζόμενο ως εξής:

α) Κατηγορία Α Ωρες ετήσιας απασχόλησης ανά εργαζόμενο

Αριθμός εργαζομένων Τεχνικός ασφάλειας Ιατρός εργασίας
έως 500 3,5 0,8
501 έως 1.000 3,0 0,8
1.001 έως 5.000 2,5 0,8
5.001 και άνω 2,0 0,8

β) Κατηγορία Β Ωρες ετήσιας απασχόλησης ανά εργαζόμενο

Αριθμός εργαζομένων Τεχνικός ασφάλειας Ιατρός εργασίας
έως 1.000 2,5 0,6
1.001 έως 5.000 1,5 0,6
5.001 και άνω 1,0 0,6

γ) Κατηγορία Γ Ωρες ετήσιας απασχόλησης ανά εργαζόμενο

Αριθμός εργαζομένων Τεχνικός ασφάλειας Ιατρός εργασίας
0,4 0,4

2. Σε κάθε περίπτωση απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας ο
ελάχιστος πραγματικός χρόνος ετήσιας απασχόλησης για τον καθένα χωριστά δεν
μπορεί να είναι μικρότερος των:

α) 25 ωρών ετησίως για επιχειρήσεις, που απασχολούν μέχρι 20 άτομα,

β) 50 ωρών ετησίως για επιχειρήσεις, που απασχολούν από 21-50 άτομα και

γ) 75 ωρών ετησίως για επιχειρήσεις, που απασχολούν περισσότερα από 50
άτομα.

3. α) Ο συνολικός μέγιστος (ετήσιος) πραγματικός χρόνος απασχόλησης τεχνικού
ασφάλειας σε μία ή περισσότερες επιχειρήσεις, δεν μπορεί να υπερβαίνει τον
προβλεπόμενο χρόνο απασχόλησης μισθωτού.

β) Η διάταξη αυτή δεν αφορά το προσωπικό των Υπηρεσιών Προστασίας και
Πρόληψης, για το οποίο ισχύουν οι διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας περί
όρων απασχόλησης.

γ) Ο συνολικός ετήσιος χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του
ιατρού εργασίας ανεξάρτητα από τη σχέση εργασίας τους, η κατανομή του χρόνου
αυτού κατά μήνα, σύμφωνα με την παράγραφο 4, καθώς και το ωράριο απασχόλησης
τους αναγράφονται υποχρεωτικά στους πίνακες καταστάσεων εργασίας σύμφωνα με
το π.δ. της 27.6.1932, τον. 515/1970 και τυχόν άλλες παλαιές διατάξεις. Τα
στοιχεία αυτά αναγράφονται και στις καταστάσεις που αναρτώνται στους χώρους
εργασίας ώστε όλοι οι εργαζόμενοι να γνωρίζουν τις ώρες παρουσίας του
τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας στην επιχείρηση. Κάθε αλλαγή των
παραπάνω στοιχείων πρέπει να ανακοινώνεται έγκαιρα στην αρμόδια Επιθεώρηση
Εργασίας.

4. Ο χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας
κατανέμεται κατά μήνα με κοινή συμφωνία του εργοδότη και της Ε.Υ.Α.Ε..

5. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., ορίζεται, κατά τροποποίηση των διατάξεων των
προηγούμενων παραγράφων και του άρθρου 10, ο χρόνος κατά τον οποίο κάθε
επιχείρηση οφείλει να απασχολεί τεχνικό ασφάλειας και ιατρό εργασίας, ανάλογα
με τον αριθμό των εργαζομένων και το είδος της δραστηριότητας της
επιχείρησης.

6. Ο χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού εργασίας
μπορεί να αυξομειώνεται κατά συγκεκριμένη επιχείρηση με απόφαση του Υπουργού
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου
Υπουργού, ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., ανάλογα με τη συχνότητα και τη
βαρύτητα των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών που
εμφανίζονται στην περίπτωση αυτή.

7. Αν ο χρόνος απασχόλησης του τεχνικού ασφάλειας ή του ιατρού εργασίας
υπερβαίνει το ανώτατο νόμιμο όριο, η επιχείρηση πρέπει να διαθέτει και άλλους
τεχνικούς ασφάλειας ή ιατρούς εργασίας.

8. Επιτρέπεται ο ίδιος τεχνικός ασφάλειας ή ιατρός εργασίας να
χρησιμοποιείται από ομάδα ομοειδών επιχειρήσεων ή από επιχειρήσεις κατά
περιοχή.

9. Με κοινή απόφαση η οποία εκδίδεται από τον Υπουργό Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης και τον Υπουργό Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και
Ναυτιλίας που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και ύστερα από
γνωμοδότηση του Σ.Υ.Α.Ε., καθορίζονται ο μέγιστος αριθμός πλοίων στα οποία
μπορεί ταυτόχρονα να παρέχει υπηρεσίες ο ίδιος τεχνικός ασφάλειας και ο
ελάχιστος ημερήσιος χρόνος υποχρεωτικής απασχόλησης του και παρουσίας του επί
του πλοίου κατά το χρονικό διάστημα που εκτελούνται εργασίες, ανάλογα με το
είδος των πλοίων, το είδος των εκτελούμενων εργασιών, τις θέσεις και την
περιοχή ελλιμενισμού, καθώς και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.

Αρθρο 22
Επιμόρφωση τεχνικών ασφάλειας,
ιατρών εργασίας και
εκπροσώπων των εργαζομένων

1. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά
περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., εγκρίνεται η
εκτέλεση προγραμμάτων επιμόρφωσης των τεχνικών ασφάλειας, των ιατρών
εργασίας, των μελών των Ε.Υ.Α.Ε. και των εκπροσώπων από τα αρμόδια Υπουργεία
ή εκπαιδευτικούς ή άλλους δημόσιους οργανισμούς.

2. Η επιμόρφωση των τεχνικών ασφάλειας, των ιατρών εργασίας και των
εκπροσώπων των εργαζομένων, που παρέχεται από τους φορείς που ορίζονται
εκάστοτε σύμφωνα με το παρόν άρθρο, διενεργείται και από το Ελληνικό
Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.Ε.), (άρθρο 6 της
Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας 1991-1992), καθώς και από τα
διαπιστευμένα κέντρα κατάρτισης, βάσει του άρθρου 17 του ν. 2224/1994 (ΦΕΚ
112 Α').

3. Οι φορείς που διενεργούν τα παραπάνω επιμορφωτικά προγράμματα
υποχρεούνται να υποβάλλουν στην αρμόδια Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης τα προτεινόμενα προγράμματα επιμόρφωσης, τα
προσόντα των εκπαιδευομένων και των εκπαιδευτών και κάθε άλλη αναγκαία
λεπτομέρεια. Η Γενική Διεύθυνση εισηγείται σχετικά στο Σ.Υ.Α.Ε..

4. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά
περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού που δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως και ύστερα από γνωμοδότηση του Σ.Υ.Α.Ε., ρυθμίζονται η οργάνωση,
η λειτουργία, το είδος και η διάρκεια των εν λόγω προγραμμάτων, η διδακτέα
ύλη, τα προσόντα των διδασκόντων και των εκπαιδευομένων, τα πιστοποιητικά που
χορηγούνται και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια. Με τις ίδιες αποφάσεις ρυθμίζονται
και οι δαπάνες εκτέλεσης των επιμορφωτικών προγραμμάτων, οι οποίες οπωσδήποτε
δεν βαρύνουν τους εργαζομένους.

5. Με τις υπουργικές αποφάσεις της παραγράφου 4 καθορίζονται και οι φορείς
που επιτρέπεται να εκτελούν τα προγράμματα επιμόρφωσης ανάλογα με τα προσόντα
των εκπαιδευομένων.

6. Ο χρόνος αποχής των εργαζομένων από την εργασία, για την παρακολούθηση
των προγραμμάτων αυτών, θεωρείται χρόνος εργασίας για κάθε συνέπεια από τη
σχέση εργασίας και για την αμοιβή τους και δεν μπορεί να συμψηφιστεί με την
κανονική ετήσια άδεια τους.

Αρθρο 23
Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας
και Πρόληψης (ΕΞ.Υ.Π.Π.)

1. Οι υπηρεσίες τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας μπορούν να παρέχονται
σε μια επιχείρηση και από ατομικές επιχειρήσεις ή νομικά πρόσωπα έξω από την
επιχείρηση, που στο εξής θα ονομάζονται "Εξωτερικές Υπηρεσίες Προστασίας και
Πρόληψης" (ΕΞ.Υ.Π.Π.). Οι ΕΞ.Υ.Π.Π. ασκούν τις αρμοδιότητες και έχουν τα
δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας και του ιατρού
εργασίας, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

2. Δικαίωμα σύστασης ΕΞ.Υ.Π.Π. έχουν επίσης:

α) οργανισμοί εποπτευόμενοι από τα Υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικής
Ασφάλισης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,

β) Ν.Π.Δ.Δ. με δραστηριότητες σχετικές με τις συνθήκες εργασίας, καθώς και
τα επιμελητήρια,

γ) τα ανώτατα ή ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα,

δ) συνδικαλιστικές οργανώσεις εργαζομένων,

ε) ενώσεις εργοδοτών,

στ) μικτές συμπράξεις των ανωτέρω.

3. Οι ΕΞ.Υ.Π.Π. για να αρχίσουν να λειτουργούν και να παρέχουν υπηρεσίες
υποχρεούνται να κατέχουν σχετική άδεια σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.

4. Οι ΕΞ.Υ.Π.Π. συνδέονται με κάθε επιχείρηση με γραπτή σύμβαση. Η σύμβαση
αυτή κοινοποιείται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας και στους εκπροσώπους των
εργαζομένων ή αλλιώς ανακοινώνεται στους εργαζομένους της επιχείρησης. Στη
σύμβαση αναγράφονται τα στοιχεία που αναφέρονται στην παράγραφο 7 του άρθρου
9.

5. Καταγγελία, λύση ή αλλαγή της σύμβασης μιας επιχείρησης με ΕΞ.Υ.Π.Π. δεν
μπορεί να οφείλεται σε διαφωνία για θέματα αρμοδιότητας της δεύτερης. Σε κάθε
περίπτωση η καταγγελία, η λύση ή η αλλαγή της σύμβασης πρέπει να είναι
αιτιολογημένη και κοινοποιείται στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας.

6. Οι υποχρεώσεις και οι ευθύνες που αναλαμβάνει με τη σύμβαση η ΕΞ.Υ.Π.Π.
κατά κανένα τρόπο δεν μεταφέρονται σε εργαζομένους που απασχολεί.

7. Οι ΕΞ.Υ.Π.Π., προκειμένου να παρέχουν τις υπηρεσίες της παραγράφου 1,
πρέπει να διαθέτουν το αναγκαίο προσωπικό με την απαιτούμενη επιστημονική
εξειδίκευση και σε ικανό αριθμό, καθώς επίσης τα απαιτούμενα μέσα ή
εξοπλισμό, ώστε να πληρούνται οι προϋποθέσεις της κείμενης νομοθεσίας για το
σκοπό αυτόν και για καθεμία από τις επιχειρήσεις με τις οποίες συμβάλλονται.

8. Όταν οι επιχειρήσεις με τις οποίες συμβάλλονται οι ΕΞ.Υ.Π.Π. δεν
διαθέτουν τα απαιτούμενα μέσα ή εξοπλισμό για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων
τους, όπως για τη διενέργεια μετρήσεων, εξετάσεων κλπ., οι ΕΞ.Υ.Π.Π. μπορούν
να διαθέτουν δικά τους μέσα ή εξοπλισμό. Στην περίπτωση αυτή γίνεται σχετική
αναφορά στη γραπτή σύμβαση της παραγράφου 4.

9. Οι ΕΞ.Υ.Π.Π. υποχρεούνται να τηρούν φακέλους για καθεμία επιχείρηση, με
την οποία συμβάλλονται. Στους φακέλους καταχωρούνται αντίγραφα κάθε
υπόδειξης, έρευνας, μέτρησης ή εξέτασης που σχετίζεται με την επιχείρηση. Οι
καταχωρήσεις αυτές πρέπει να καταγράφονται από την ΕΞ.Υ.Π.Π. και στα βιβλία,
τα οποία υποχρεούται να τηρεί η επιχείρηση.

10. Οι ΕΞ.Υ.Π.Π. τηρούν αναλυτικά δελτία παρουσίας κάθε τεχνικού ασφάλειας
και ιατρού εργασίας με το χρόνο απασχόλησης τους σε κάθε επιχείρηση,
συγκεντρωτικό πίνακα των οποίων υποβάλλουν στην αρμό δια Γενική Διεύθυνση του
Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης το πρώτο δεκαπενθήμερο κάθε
εξαμήνου. Επίσης συντάσσουν ετήσια έκθεση δραστηριοτήτων την οποία υποβάλλουν
στην παραπάνω Γενική Διεύθυνση το πρώτο δίμηνο κάθε έτους.

11. Ανάλογες υποχρεώσεις με αυτές της προηγούμενης παραγράφου έχουν και τα
άτομα εκτός των επιχειρήσεων που αναλαμβάνουν καθήκοντα τεχνικού ασφάλειας
και ιατρού εργασίας.

12. Το προσωπικό της ΕΞ.Υ.Π.Π. υποχρεούται να τηρεί το επιχειρησιακό
απόρρητο, που αφορά τόσο την ίδια όσο και την επιχείρηση με την οποία
συμβάλλεται.

13. Οι ΕΞ.Υ.Π.Π. υποχρεούνται να θέτουν στη διάθεση της αρμόδιας Επιθεώρησης
Εργασίας κάθε στοιχείο που τους ζητείται, για να αποδείξουν ότι είναι σε θέση
να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που αναλαμβάνουν με βάση τη σύμβαση της
παραγράφου 5.

14. Η αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας έχει επίσης πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία
των φακέλων, που αναφέρονται στην παράγραφο 10.

15. Το άρθρο 70 έχει εφαρμογή και για παροχή στοιχείων από την ΕΞ.Υ.Π.Π.,
που αφορούν την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων σε επιχειρήσεις με τις
οποίες συμβάλλεται.

Αρθρο 24
Γνωμοδοτική επιτροπή για χορήγηση
άδειας λειτουργίας ΕΞ.Υ.Π.Π.

1. Στο Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης λειτουργεί γνωμοδοτική
επιτροπή για θέματα χορήγησης αδειών λειτουργίας των ΕΞ.Υ.ΠΠ. που
προβλέπονται στα άρθρα 9 και 23 και στο π.δ. 95/1999 "Όροι ίδρυσης και
λειτουργίας Υπηρεσιών Προστασίας και Πρόληψης." (ΦΕΚ 102 Α').

2. Μέλη της γνωμοδοτικής επιτροπής ΕΞ.Υ.Π.Π. είναι: δύο υπάλληλοι του
Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ένας υπάλληλος του Υπουργείου
Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ένας εκπρόσωπος της Γενικής Συνομοσπονδίας
Εργατών Ελλάδος (Γ.Σ.Ε.Ε.), ένας εκπρόσωπος των εργοδοτών που υποδεικνύεται
από κοινού από το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (Σ.Ε.Β.), από τη
Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (Γ.Σ.Ε.Β.Ε.Ε.)
και την Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου (Ε.Σ.Ε.Ε.) και τρεις
εκπρόσωποι επιστημονικών φορέων από το Τ.Ε.Ε., την Ένωση Ελλήνων Χημικών
(Ε.Ε.Χ.) και τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο (Π.Ι.Σ.).

3. Χρέη προέδρου στην επιτροπή ασκεί ο ανώτερος στο βαθμό υπάλληλος του
Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και σε περίπτωση ομοιοβάθμων
εκείνος που έχει τα περισσότερα χρόνια υπηρεσίας στο βαθμό.

4. Εργο της επιτροπής είναι ο έλεγχος των υπό αδειοδότηση ΕΞ.Υ.Π.Π. και η
σχετική γνωμοδότηση προς την αρμόδια Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Στη γνωμοδότηση αναφέρονται και οι απόψεις των μειοψηφούντων μελών της
επιτροπής.

5. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που
δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καθορίζονται ειδικότερα θέματα
σχετικά με τη συγκρότηση και λειτουργία της επιτροπής, τις αρμοδιότητες και
τον τρόπο άσκησης του έργου της και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Με κοινή
απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Οικονομικών που
δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καθορίζονται θέματα σχετικά με
την αποζημίωση των μελών της ανωτέρω επιτροπής.

Αρθρο 25
Εξουσιοδοτικές διατάξεις

1. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., επεκτείνεται η εφαρμογή των διατάξεων του κεφαλαίου
αυτού και σε ειδικές κατηγορίες επιχειρήσεων με αυξημένο επαγγελματικό
κίνδυνο.

2. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση των Υπουργών Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ύστερα από
γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., οι ιατροί εργασίας που αναφέρονται στο κεφάλαιο αυτό
εντάσσονται στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (Ε.Σ.Υ.), σύμφωνα με τις διατάξεις που
ισχύουν γι' αυτό και ορίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια.

3. Με την επιφύλαξη των άρθρων 11 παρ. 6 και 21 παρ. 5 με προεδρικά
διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής
Ασφάλισης, ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., ρυθμίζονται στις λεπτομέρειες τους
τα θέματα προσόντων, ειδικότερων καθηκόντων και όρων εργασίας του ιατρού
εργασίας και τεχνικού ασφάλειας, θέματα σχετικά με τις αρμοδιότητες των
επιτροπών υγείας και ασφάλειας και λοιπών εκπροσώπων των εργαζομένων, τον
τρόπο ενημέρωσης και διαβούλευσης των εργαζομένων και του εργοδότη για τους
σκοπούς και τα μέτρα εφαρμογής των σχετικών διατάξεων του παρόντος κώδικα και
του ν. 2224/1994, όπως κατάρτιση και περιεχόμενο ατομικού ιατρικού φακέλου
του εργαζομένου, τήρηση βιβλιαρίου επαγγελματικού κινδύνου και υγείας των
εργαζομένων, τήρηση και περιεχόμενο βιβλίου του τεχνικού ασφάλειας, θέματα
που αφορούν την οργάνωση και τους όρους και προϋποθέσεις λειτουργίας των
εταιρειών παροχής των υπηρεσιών ιατρού εργασίας και τεχνικού ασφάλειας και
θέματα σχετικά με την άσκηση καθηκόντων ιατρού εργασίας και τεχνικού
ασφάλειας από τον ίδιο τον εργοδότη, ο έλεγχος για την εφαρμογή της σχετικής
νομοθεσίας από τις περιφερειακές υπηρεσίες του Υπουργείου Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των
σχετικών διατάξεων των άρθρων 25, 71 και 72 καθώς και των διατάξεων του ν.
2224/1994.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ
ΟΡΓΑΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

Αρθρο 26
Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας
των Εργαζομένων (Σ.Υ.Α.Ε.)

Στο Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (Α.Σ.Ε.) του Υπουργείου Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης λειτουργεί τμήμα αρμόδιο να γνωμοδοτεί αποκλειστικά σε
θέματα προστασίας της υγείας των εργαζομένων και υγιεινής και ασφάλειας της
εργασίας, με την ονομασία "Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων"
(Σ.Υ.Α.Ε.), σύμφωνα με όσα ορίζονται ειδικότερα στο άρθρο 25 του π.δ.
368/1989 "Οργανισμός Υπουργείου Εργασίας" (ΦΕΚ 163 Α'), όπως ισχύει.

Αρθρο 27
Νομαρχιακές Επιτροπές Υγείας και
Ασφάλειας των Εργαζομένων (Ν.Ε.Υ.Α.Ε.)

1. Σε κάθε νομαρχιακή αυτοδιοίκηση συγκροτείται και λειτουργεί συλλογικό
γνωμοδοτικό όργανο για θέματα προστασίας της υγείας και ασφάλειας των
εργαζομένων στους τόπους εργασίας, με την ονομασία Νομαρχιακή Επιτροπή Υγείας
και Ασφάλειας των Εργαζομένων (Ν.Ε.Υ.Α.Ε.). Μέλη της Ν.Ε.Υ.Α.Ε. είναι:

α) ο νομάρχης ή ο νόμιμος αναπληρωτής του, ως πρόεδρος,

β) ο επιθεωρητής εργασίας του νομού,

γ) ένας διευθυντής της Νομαρχίας,

δ) ένας εκπρόσωπος του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης,

ε) ένας εκπρόσωπος των εργαζομένων της Α.Δ.Ε.Δ.Υ., που υποδεικνύεται από την
Α.Δ.Ε.Δ.Υ.,

στ) ένας εκπρόσωπος των εργαζομένων στους Ο.Τ.Α., που υποδεικνύεται από την
Π.Ο.Ε. - Ο.Τ.Α.,

ζ) ένας εκπρόσωπος της Τοπικής Ενωσης Δήμων και Κοινοτήτων (Τ.Ε.Δ.Κ.), που
υποδεικνύεται από την Τ.Ε.Δ.Κ,

η) δύο εκπρόσωποι του αντιπροσωπευτικότερου εργατικού κέντρου του νομού, που
υποδεικνύονται με απόφαση της διοίκησης του,

θ) δύο εκπρόσωποι εργοδοτικής οργάνωσης του νομού από τη βιομηχανία, τη
βιοτεχνία και το εμπόριο, που υποδεικνύονται με απόφαση των διοικήσεων τους.

Ο διορισμός των μελών στις περιπτώσεις ε' έως και θ' γίνεται με απόφαση του
νομάρχη.

Στις περιπτώσεις ε' έως και θ' οι διοικήσεις ορίζουν και αναπληρωτές. Αν δεν
υποδειχθούν εκπρόσωποι, σύμφωνα με τις περιπτώσεις ε' έως και θ', μέσα σε
προθεσμία είκοσι (20) ημερών από τη σχετική πρόσκληση του νομάρχη, η
Ν.Ε.Υ.Α.Ε. συγκροτείται και λειτουργεί χωρίς τη συμμετοχή τους.

2. Με απόφαση του νομάρχη ρυθμίζονται τα θέματα των συνεδριάσεων, της λήψης
αποφάσεων, της γραμματειακής υποστήριξης και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για
την εύρυθμη λειτουργία της επιτροπής. Στις συνεδριάσεις της επιτροπής μπορούν
να συμμετέχουν χωρίς ψήφο, ύστερα από πρόσκληση του νομάρχη, εκπρόσωποι άλλων
υπηρεσιών του νομού, εκπρόσωποι επιστημονικών οργανώσεων του νομού και
ειδικοί επιστήμονες.

3. Έργο της Ν.Ε.Υ.Α.Ε. είναι να γνωμοδοτεί:

α) σχετικά με την εφαρμογή στο νομό των διατάξεων για την υγιεινή και
ασφάλεια της εργασίας και την προστασία της υγείας των εργαζομένων,

β) για το συντονισμό της δράσης των αρμόδιων υπηρεσιών και οργάνων του
νομού, σχετικά με τα θέματα αυτά,

γ) για την οργάνωση εκδηλώσεων και επιμορφωτικών προγραμμάτων, σχετικών με
την πρόληψη των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών.

4. Στον πρόεδρο και τα μέλη των Ν.Ε.Υ.Α.Ε. δεν καταβάλλεται αποζημίωση.

Αρθρο 28
Σύσταση μικτών επιτροπών ελέγχου
των συνθηκών υγείας και ασφάλειας της
εργασίας, για τις οικοδομές και τα
εργοταξιακά έργα και στη ναυπηγοεπισκευαστική
ζώνη Πειραιά - Δραπετσώνας - Κερατσινίου
- Περάματος - Σαλαμίνας

1. Σε κάθε νομό ή πόλη συγκροτούνται και λειτουργούν, με βάση τις
περιφερειακές υπηρεσίες Επιθεώρησης Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης, μικτές επιτροπές ελέγχου των συνθηκών υγείας και
ασφάλειας της εργασίας, για τις οικοδομές και τα εργοταξιακά έργα. Επίσης
συγκροτούνται και λειτουργούν τέτοιες επιτροπές και στη ναυπηγοεπισκευαστική
ζώνη Πειραιά - Δραπετσώνας - Κερατσινίου - Περάματος - Σαλαμίνας. Οι
επιτροπές αυτές καλύπτουν τοπικά ομοειδείς επιχειρήσεις που, λόγω αριθμού
εργαζομένων, δεν εμπίπτουν ούτε εν μέρει στις διατάξεις του Κεφαλαίου Α'.

2. Η σύνθεση των μικτών επιτροπών ελέγχου, υπό τον επιθεωρητή εργασίας,
περιλαμβάνει εκπροσώπους των εργαζομένων και έναν εκπρόσωπο του Τ.Ε.Ε., όπως
και μέλος υποδεικνυόμενο από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, εφόσον
πρόκειται για τις επιτροπές ελέγχου ναυπηγοεπισκευαστικής ζώνης Πειραιά -
Δραπετσώνας - Κερατσινίου - Περάματος - Σαλαμίνας.

3. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που
δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως μπορεί να καθορίζεται ειδικότερα
το έργο των επιτροπών, η θητεία των μελών τους, ο τρόπος υπόδειξης των
εκπροσώπων των εργαζομένων, η περιοδικότητα των ελέγχων και κάθε άλλη
αναγκαία για τη λειτουργία τους, λεπτομέρεια.

4. Η συγκρότηση των μικτών επιτροπών γίνεται με αποφάσεις του Υπουργού
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, όπου οι τοπικές ανάγκες το απαιτούν. Ο
Υπουργός μπορεί να αναθέτει στην ίδια επιτροπή και αρμοδιότητα σε περιοχή
άλλης ή άλλων Επιθεωρήσεων Εργασίας του ίδιου νομού.

5. Ο έλεγχος εφαρμογής της νομοθεσίας, η επιβολή διοικητικών κυρώσεων, καθώς
και η υποβολή μηνύσεων για παράβαση των διατάξεων για την υγεία και ασφάλεια
των εργαζομένων γίνεται μόνο από τον επιθεωρητή εργασίας.

6. Οι επιτροπές λειτουργούν κατά τις ώρες λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών
και βρίσκονται σε απαρτία όταν τα παρόντα μέλη, μεταξύ των οποίων και ο
πρόεδρος, είναι περισσότερα από τα απόντα, ανεξαρτήτως του αριθμού των μελών
της.

7. Στους εκπροσώπους των εργαζομένων και του Τ.Ε.Ε. που μετέχουν στην
επιτροπή, καταβάλλεται αμοιβή για κάθε ώρα απασχόλησης τους, η οποία βαρύνει
τον προϋπολογισμό του Οργανισμού Εργατικής Εστίας (Ο.Ε.Ε.). Το ύψος της
ανωτέρω αμοιβής, ο τρόπος καταβολής της και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια
καθορίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
και Οικονομικών.

8. Ο χρόνος συμμετοχής των εκπροσώπων των εργαζομένων στην επιτροπή, για τον
οποίο λαμβάνουν αμοιβή, θεωρείται ως χρόνος ασφάλισης στους φορείς κύριας και
επικουρικής ασφάλισης και για όλους τους κλάδους ασφάλισης που υπάγονται λόγω
του επαγγέλματος τους. Οι εισφορές που υπολογίζονται στις ως άνω
καταβαλλόμενες αμοιβές, αποδίδονται στους παραπάνω φορείς από τον Ο.Ε.Ε.. Η
εργοδοτική εισφορά για τους εκπροσώπους των εργαζομένων, που μετέχουν στην
επιτροπή, βαρύνει τον προϋπολογισμό του Ο.Ε.Ε., χωρίς να υφίσταται μεταξύ
τους εργασιακή σχέση, η δε εργατική, τους ίδιους.

9. Στις μικτές επιτροπές ελέγχου στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Πειραιά -
Δραπετσώνας - Κερατσινίου -Περάματος - Σαλαμίνας συμμετέχει και ένας
πτυχιούχος χημικός ή διπλωματούχος χημικός μηχανικός του Γενικού Χημείου του
Κράτους που υποδεικνύεται με τον αναπληρωτή του από τον Υπουργό Οικονομικών.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που δημοσιεύεται
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως προσδιορίζεται η δυνατότητα εκτέλεσης του
έργου των επιτροπών σε ημέρες και ώρες πέραν των εργασίμων των δημοσίων
υπηρεσιών καθώς και οι όροι και η διαδικασία για την παροχή του έργου αυτού.

10. Οι παραβάτες των υποχρεώσεων για τη συμπλήρωση και τήρηση του βιβλίου
ημερήσιας παρουσίας απα σχολούμενου προσωπικού στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη
Πειραιά - Δραπετσώνας - Κερατσινίου - Περάματος - Σαλαμίνας της υπ' αριθμ.
131517/25.9.1988 κοινής απόφασης των Υπουργών Εργασίας, Υγείας, Πρόνοιας και
Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Εμπορικής Ναυτιλίας "Τήρηση βιβλίου ημερήσιας
παρουσίας απασχολούμενου προσωπικού στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Πειραιά -
Δραπετσώνας - Κερατσινίου - Περάματος - Σαλαμίνας" (ΦΕΚ 711 Β'), τιμωρούνται
με τις διοικητικές και ποινικές κυρώσεις των άρθρων 71 και 72.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ'
ΚΤΙΡΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ

Αρθρο 29
Σχεδιασμός χώρων εργασίας

1. Η μελέτη των χώρων εργασίας πρέπει να αποβλέπει στη δημιουργία ασφαλούς
και υγιεινού περιβάλλοντος και ακώλυτης ροής της εργασίας. Οι διαστάσεις των
χώρων εργασίας πρέπει να είναι ανάλογες με το είδος της παραγωγικής
διαδικασίας και τον αριθμό των εργαζομένων.

2. Σε κάθε θέση εργασίας πρέπει να υπολογίζεται ελεύθερη επιφάνεια ώστε ο
εργαζόμενος να μπορεί να κινείται ανεμπόδιστα κατά την εκτέλεση της εργασίας
του.

3. Σε θέσεις εργασίας με αυξημένο κίνδυνο ατυχήματος, που δεν εποπτεύονται
και που βρίσκονται έξω από το οπτικό ή το ακουστικό πεδίο των υπόλοιπων
θέσεων εργασίας, κατά την κρίση του τεχνικού ασφάλειας, πρέπει να υπάρχουν
συστήματα με τα οποία, σε περίπτωση κινδύνου, να μπορούν να ειδοποιηθούν
πρόσωπα για παροχή βοήθειας.

4. Χώροι εργασίας, που δεν είναι κλειστοί από κάθε πλευρά, επιτρέπονται μόνο
εφόσον αυτό είναι απαραίτητο για λόγους λειτουργίας ή παραγωγής. Το ίδιο
ισχύει και για χώρους εργασίας, όπου οι πύλες ή οι θύρες οδηγούν άμεσα στην
ύπαιθρο και παραμένουν συνέχεια ανοιχτές. Οι θέσεις εργασίας των χώρων
εργασίας που δεν είναι κλειστοί από κάθε πλευρά ή εκείνων που παραμένουν
συνέχεια ανοιχτοί διευθετούνται έτσι, ώστε οι εργαζόμενοι να προφυλάσσονται
από τις καιρικές συνθήκες.

5. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., ορίζονται:

α) το ελάχιστο ύψος των χώρων εργασίας, σε συνάρτηση με την επιφάνεια τους,
ο ελάχιστος απαιτούμενος όγκος κατά εργαζόμενο και εργασία, η ελάχιστη
ελεύθερη επιφάνεια κίνησης στη θέση εργασίας ή γύρω από αυτή, καθώς και ο
απαιτούμενος εξοπλισμός και εφοδιασμός των χώρων εργασίας για την εφαρμογή
των διατάξεων του παρόντος,

β) οι απαιτούμενοι χώροι υγιεινής, ενδιαίτησης και παροχής ιατρικών
υπηρεσιών και

γ) οι κατασκευαστικές απαιτήσεις των διαφόρων στοιχείων των κτιριακών
εγκαταστάσεων, ώστε να αποτρέπεται ο επαγγελματικός κίνδυνος που προέρχεται
από αυτές.

Αρθρο 30
Σχέδιο διαφυγής και διάσωσης -
Οδός διάσωσης και έξοδοι κινδύνου

1. Ο εργοδότης οφείλει να καταρτίσει σχέδιο διαφυγής και διάσωσης από τους
χώρους εργασίας, εφόσον απαιτείται από τη θέση, την έκταση και το είδος της
εκμετάλλευσης. Το σχέδιο διαφυγής και διάσωσης πρέπει να αναρτάται σε
κατάλληλες θέσεις στους χώρους εργασίας. Το σχέδιο πρέπει να δοκιμάζεται
τακτικά, με ασκήσεις ή άλλο πρόσφορο τρόπο, ώστε σε περίπτωση κινδύνου ή
καταστροφής να μπορούν οι εργαζόμενοι να διασωθούν.

2. Η χάραξη, οι διαστάσεις και η διευθέτηση των οδών διάσωσης και των εξόδων
κινδύνου πρέπει να είναι ανάλογες με τις εγκαταστάσεις, τη χρήση και την
επιφάνεια των χώρων εργασίας, καθώς και με τον αριθμό των εργαζομένων. Οι
οδοί διάσωσης επισημαίνονται κατάλληλα και πρέπει να οδηγούν σε ελεύθερο ή
ασφαλή χώρο από το συντομότερο δυνατό δρόμο.

Αρθρο 31
Συντήρηση - Ελεγχος

1. Ο εργοδότης οφείλει να συντηρεί τους τόπους εργασίας και να μεριμνά για
την κατά το δυνατό άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων, που έχουν σχέση με την
υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Αν από τις ελλείψεις αυτές προκαλείται
άμεσος και σοβαρός κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων,
πρέπει να διακόπτεται αμέσως η εργασία, στο σημείο που εμφανίζονται οι
ελλείψεις, μέχρι την αποκατάσταση τους.

2. Τα συστήματα ασφάλειας για την πρόληψη και την άρση του επαγγελματικού
κινδύνου πρέπει να συντηρούνται τακτικά και να ελέγχονται για την ικανότητα
λειτουργίας τους, τουλάχιστο μια φορά το εξάμηνο, εκτός αν ορίζεται
διαφορετικά από τις ισχύουσες διατάξεις ή επιβάλλεται από τους κανόνες της
επιστήμης και της τεχνικής εμπειρίας. Η χρονολογία συντήρησης και ελέγχου
καθώς και οι σχετικές παρατηρήσεις πρέπει να καταχωρούνται ενυπόγραφα από τον
αρμόδιο, που έκανε τη συντήρηση ή τον έλεγχο, σε ειδικό βιβλίο.

3. Οι εγκαταστάσεις και τα μέσα παροχής πρώτων βοηθειών πρέπει να ελέγχονται
τακτικά με μέριμνα του εργοδότη για την πληρότητα και την ικανότητα
χρησιμοποίησης τους.

Αρθρο 32
Ανεμπόδιστη κυκλοφορία
στους χώρους εργασίας

1. Οι διάδρομοι κυκλοφορίας πρέπει να διατηρούνται συνεχώς ελεύθεροι.

Ιδιαίτερα δεν πρέπει να κλειδώνονται, να φράζονται ή να μειώνεται η
δυνατότητα διάκρισης των θυρών, που βρίσκονται στην πορεία των οδών διάσωσης.

2. Στις θέσεις εργασίας επιτρέπεται η διατήρηση υλικών ή ουσιών μόνο σε
τέτοιες ποσότητες, ώστε να μη δημιουργούνται κίνδυνοι από αυτές.

3. Στους χώρους υγιεινής, ενδιαίτησης και πρώτων βοηθειών δεν επιτρέπεται η
διαφύλαξη υλικών και ουσιών, που δεν ανήκουν στο λειτουργικό εξοπλισμό τους.

Αρθρο 33
Κριτήρια διαμόρφωσης των
χώρων και θέσεων εργασίας

1. Αερισμός - Εξαερισμός

Στους χώρους εργασίας ο αέρας πρέπει να ανανεώνεται κατάλληλα, ανάλογα με τη
φύση εργασίας και τη σωματική προσπάθεια που απαιτείται για την εκτέλεση της
(καθιστική εργασία, ελαφρά). Σε περίπτωση που η ανανέωση επιτυγχάνεται με
τεχνητά μέσα ή συστήματα (εξαερισμός - κλιματισμός), τότε αυτά πρέπει να
λειτουργούν συνεχώς. Κάθε βλάβη του συστήματος πρέπει να επισημαίνεται
κατάλληλα από αυτόματη διάταξη, ενσωματωμένη στο σύστημα ή το μέσο.

2. θερμοκρασία

Οι χώροι εργασίας, καθώς και οι βοηθητικοί χώροι σε όλη τη διάρκεια του
ωραρίου εργασίας πρέπει να έχουν θερμοκρασία ανάλογη με τη φύση της εργασίας
και τη σωματική προσπάθεια που απαιτείται για την εκτέλεση της. Περιοχές
θέσεων εργασίας που βρίσκονται υπό την επίδραση υψηλών θερμοκρασιών που
εκλύονται από τις εγκαταστάσεις, πρέπει να ψύχονται μέχρι μια ανεκτή
θερμοκρασία, όσο αυτό είναι πρακτικά δυνατό.

3. Φωτισμός

α) Οι χώροι εργασίας, διαλείμματος και πρώτων βοηθειών πρέπει να έχουν άμεση
οπτική επαφή με εξωτερικό χώρο, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από ειδική
διάταξη. Εξαιρούνται οι:

αα) χώροι εργασίας, στους οποίους τεχνικοί λόγοι παραγωγής δεν επιτρέπουν
άμεση οπτική επαφή με τον εξωτερικό χώρο και ββ) χώροι εργασίας, με επιφάνεια
κάτοψης πάνω από 2.000 τετραγωνικά μέτρα, εφόσον υπάρχουν επαρκή διαφανή
ανοίγματα στην οροφή.

β) Οι εγκαταστάσεις φωτισμού των χώρων εργασίας και διαδρόμων κυκλοφορίας
κατασκευάζονται ή διευθετούνται με τρόπο, ώστε να μη δημιουργούνται κίνδυνοι
για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων. Ειδικότερα ο τεχνητός
φωτισμός πρέπει να είναι ανάλογος με το είδος και τη φύση της εργασίας, να
έχει χαρακτηριστικά φάσματος παραπλήσια με του φυσικού φωτισμού, να
ελαχιστοποιεί τη θάμβωση, να μη δημιουργεί αντιθέσεις και εναλλαγές
φωτεινότητας και να διαχέεται, διευθύνεται και κατανέμεται σωστά.

γ) Οι ανάγκες σε φωτισμό γενικό ή τοπικό ή συνδυασμένο γενικό και τοπικό,
καθώς και η ένταση του φωτισμού εξαρτώνται από το είδος και τη φύση της
εργασίας και την οπτική προσπάθεια που απαιτεί.

δ) Αν από το είδος απασχόλησης των εργαζομένων και τα άλλα ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά της επιχείρησης είναι δυνατό να προκύψουν κίνδυνοι ατυχήματος
από απρόοπτη διακοπή του γενικού φωτισμού, πρέπει να υπάρχει εφεδρικός
φωτισμός ασφάλειας. Η ένταση του εφεδρικού φωτισμού είναι το 1/100 της
έντασης του γενικού και οπωσδήποτε όχι μικρότερη από το 1 λουξ (lux).

ε) Οι διακόπτες του τεχνητού φωτισμού πρέπει να είναι εύκολα προσιτοί, ακόμα
και στο σκοτάδι και να είναι τοποθετημένοι κοντά στις εισόδους και εξόδους,
καθώς και κατά μήκος των διαδρόμων κυκλοφορίας και των θυρίδων προσπέλασης.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε'
ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ
ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΑΠΟ ΜΗΧΑΝΕΣ

Αρθρο 34
Υποχρεώσεις κατασκευαστών, εισαγωγέων
και προμηθευτών μηχανών, εργαλείων και
συσκευών

Οι κατασκευαστές, εισαγωγείς και προμηθευτές:

α) μεριμνούν ώστε τα μηχανήματα, εργαλεία, συσκευές, τα οποία παράγουν,
εισάγουν ή διαθέτουν στο εμπόριο, να είναι σύμφωνα με τις ισχύουσες κάθε φορά
προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας και τους κανόνες της τεχνικής κατά το
σχεδιασμό και την κατασκευή τους και

β) χορηγούν τις απαιτούμενες γραπτές οδηγίες χρήσης και συντήρησης,
επισημαίνοντας τους πιθανούς κινδύνους από τη χρήση των προϊόντων τους.

Αρθρο 35
Προστασία από μηχανικούς
και ηλεκτρικούς κινδύνους

1. Μηχανές, συσκευές και εργαλεία με την έννοια του παρόντος είναι τα
αντικείμενα που χρησιμοποιούνται στους τόπους εργασίας και που κινούνται με
οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, εκτός από την ανθρώπινη.

2. Οι μηχανές, συσκευές και εργαλεία πρέπει να έχουν κατασκευασθεί έτσι,
ώστε με την ορθή τοποθέτηση και χρήση τους να μη δημιουργούν κινδύνους για
τους εργαζομένους.

3. Οι μηχανές, συσκευές και εργαλεία πρέπει να είναι κατασκευασμένα έτσι,
ώστε τα κινούμενα στοιχεία τους, που είναι δυνατό να δημιουργήσουν κινδύνους
για τους εργαζομένους, να μην είναι προσιτά ή να αποκλείεται τυχαία επαφή
μαζί τους στο μέτρο που αυτό δεν παρακωλύει τη λειτουργία και χρήση τους.

4. Αν δεν είναι δυνατό να αποτραπεί η ύπαρξη εξωτερικών και προσιτών στους
εργαζομένους περιστρεφόμενων στοιχείων ή στοιχείων μετάδοσης της κίνησης,
πρέπει να λαμβάνονται ιδιαίτερα μέτρα προστασίας των εργαζομένων από αυτά.

5. Στις μηχανές, συσκευές και εργαλεία και στο μέτρο που δεν παρακωλύεται ο
σκοπός χρήσης τους, πρέπει να αποφεύγονται οι αιχμηρές γωνίες και ακμές,
καθώς και οι τραχείες επιφάνειες.

6. Αν κατά τη λειτουργία των μηχανών, συσκευών και εργαλείων είναι δυνατό να
εκσφενδονισθούν στοιχεία ή τεμάχια τους ή υποπαράγωγα της λειτουργίας τους
(ρινίσματα, σκόνες ή άλλα) και στο μέτρο που δημιουργούνται κίνδυνοι για τους
εργαζομένους, πρέπει να λαμβάνονται ιδιαίτερα προστατευτικά μέτρα, όπως
προστατευτικές καλύπτρες, εγκαταστάσεις αναρρόφησης και άλλα.

7. Οι ηλεκτρικές μηχανές, συσκευές και εργαλεία πρέπει να έχουν
κατασκευασθεί έτσι, ώστε κατά τη χρήση τους να υπάρχει επαρκής προστασία από
τους κινδύνους της ηλεκτρικής ενέργειας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ'
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΦΥΣΙΚΟΥΣ,
ΧΗΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Αρθρο 36
Ορισμοί

Για την εφαρμογή του κεφαλαίου αυτού νοείται ως:

α) "Παράγοντας" κάθε φυσικός, χημικός και βιολογικός παράγοντας, που
ενυπάρχει κατά την εργασία και μπορεί να είναι επιβλαβής στην υγεία των
εργαζομένων ή επικίνδυνος από άλλη άποψη, ανεξάρτητα από τη φυσική του
κατάσταση.

β) "Οριακή τιμή έκθεσης" το ανώτερο επίπεδο έκθεσης των εργαζομένων σ1 έναν
παράγοντα, το οποίο καθορίζεται κατά τις διατάξεις αυτού του κεφαλαίου ως η
ανώτερη τιμή συγκέντρωσης ή έντασης του στον τόπο εργασίας, πάνω από την
οποία δεν επιτρέπεται να εκτίθενται οι εργαζόμενοι.

γ) "Οριακή τιμή βιολογικού δείκτη" η ανώτερη επιτρεπόμενη συγκέντρωση ενός
παράγοντα, ο οποίος μετράται απευθείας σε σωματικούς ιστούς, σωματικά υγρά ή
στον εκπνεόμενο αέρα ή έμμεσα από την ειδική δράση του στον οργανισμό.

Αρθρο 37
Υποχρεώσεις εργοδοτών, παρασκευαστών,
εισαγωγέων και προμηθευτών

1. Ο εργοδότης οφείλει να γνωρίζει τους κινδύνους τους οποίους συνεπάγονται
για την υγεία των εργαζομένων παράγοντες που χρησιμοποιούνται ή
δημιουργούνται στους τόπους εργασίας και, προκειμένου να συμμορφωθεί με τις
παραπάνω απαιτήσεις, δικαιούται να ζητά από τον παρασκευαστή, εισαγωγέα ή
προμηθευτή των παραγόντων αυτών πληροφορίες τόσο για τους κινδύνους που
συνεπάγονται για την υγεία των εργαζομένων, όσο και για τις μεθόδους ασφαλούς
χρήσης τους.

2. Τα πρόσωπα που παρασκευάζουν, εισάγουν, θέτουν σε κυκλοφορία ή παραχωρούν
με οποιονδήποτε τρόπο παράγοντες για επαγγελματική χρήση έχουν υποχρέωση:

α) να βεβαιώνονται, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, ότι οι παράγοντες
αυτοί δεν παρουσιάζουν κίνδυνο για την υγεία των προσώπων που τους
χρησιμοποιούν, εφόσον χρησιμοποιούνται κατάλληλα για την εργασία για την
οποία έχουν προδιαγραφεί,

β) να παρέχουν γραπτές πληροφορίες σχετικά με τα επικίνδυνα χαρακτηριστικά
των παραγόντων και τους κινδύνους για την υγεία των εργαζομένων που
εκτίθενται σ' αυτούς, καθώς και γραπτές οδηγίες για την ορθή χρήση και τον
τρόπο προφύλαξης από τους γνωστούς κινδύνους και

γ) να διεξάγουν μελέτες και έρευνες και να ενημερώνονται με οποιονδήποτε
τρόπο για την εξέλιξη των επιστημονικών και τεχνικών γνώσεων, ώστε να
ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις των περιπτώσεων α' και β'.

3. Δεν επιτρέπεται η χρήση ή η διακίνηση στους χώρους εργασίας χημικών
παραγόντων σε συσκευασίες και με τρόπους που δεν πληρούν τις απαιτήσεις των
σχετικών διατάξεων.

Αρθρο 38
Μέτρα προστασίας των εργαζομένων
που εκτίθενται σε παράγοντες

1. Ο εργοδότης οφείλει να παίρνει μέτρα, ώστε να αποφεύγεται ή να
ελαχιστοποιείται η έκθεση των εργαζομένων σε παράγοντες, όσο είναι πρακτικά
δυνατό. Σε κάθε περίπτωση το επίπεδο έκθεσης πρέπει να είναι κατώτερο από
εκείνο που ορίζει η "οριακή τιμή έκθεσης".

2. Ο εργοδότης, για να συμμορφωθεί με τις διατάξεις της παραγράφου 1,
υποχρεούται να παίρνει κατά σειρά τα πιο κάτω μέτρα:

α) να αντικαθιστά, όσο είναι πρακτικά δυνατό, τους παράγοντες που είναι
επιβλαβείς για την υγεία των εργαζομένων ή επικίνδυνοι με άλλους αβλαβείς ή
λιγότερο επιβλαβείς, καθώς και να περιορίζει τη χρήση τους στο χώρο εργασίας,

β) να αντικαθιστά, όσο είναι πρακτικά δυνατό, παραγωγικές διαδικασίες,
μεθόδους και μέσα που δημιουργούν στους χώρους εργασίας παράγοντες, οι οποίοι
θεωρούνται επιβλαβείς για την υγεία ή επικίνδυνοι, με άλλες που δε
δημιουργούν καθόλου τους παράγοντες αυτούς ή τους δημιουργούν σε επίπεδο
χαμηλότερο από εκείνο που ορίζει η κατά περίπτωση "οριακή τιμή έκθεσης",

γ) να περιορίζει, όσο είναι πρακτικά δυνατό, τον αριθμό των εργαζομένων που
εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν σε παράγοντες και το χρόνο έκθεσης τους
και

δ) να παρέχει μέτρα και μέσα ατομικής προστασίας στους εργαζομένους, όταν
δεν είναι πρακτικά δυνατό να αποφευχθεί η επιβλαβής έκθεση τους με τους
τρόπους, που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή.

3. Ο εργοδότης εκτός από τις υποχρεώσεις της προηγούμενης παραγράφου πρέπει
να λαμβάνει και τα εξής μέτρα:

α) να ελέγχει τη συγκέντρωση ή ένταση των παραγόντων στους χώρους εργασίας
και τα επίπεδα έκθεσης των εργαζομένων σ' αυτούς, πριν αρχίσει η λειτουργία
μηχανών ή εγκαταστάσεων και σε τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της
λειτουργίας τους, καθώς και να αξιολογεί τα αποτελέσματα των ελέγχων αυτών σε
συνδυασμό με τα αποτελέσματα του ιατρικού ελέγχου των εργαζομένων, σύμφωνα με
την παράγραφο 1 του άρθρου 39 για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων,

β) να ενεργεί τακτικό έλεγχο και συντήρηση των μέσων, συσκευών ή συστημάτων
που χρησιμοποιούνται για την εφαρμογή των διατάξεων της προηγούμενης
παραγράφου, ώστε αυτά να λειτουργούν σωστά και να ανταποκρίνονται στις
απαιτήσεις των διατάξεων του παρόντος,

γ) να προβλέπει και να λαμβάνει ειδικά επείγοντα μέτρα για τις περιπτώσεις
έκτακτων περιστατικών, που μπορεί να οδηγήσουν σε μεγάλες υπερβάσεις των
"οριακών τιμών έκθεσης",

δ) να εγκαθιστά σηματοδότηση προειδοποίησης και ασφάλειας των χώρων εργασίας
και συστήματα συναγερμού και

ε) να τηρεί και να ενημερώνει, σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις και τις
οδηγίες της αρμόδιας αρχής, καταλόγους των εργαζομένων που εκτίθενται στους
παράγοντες και βιβλία καταχώρισης των αποτελεσμάτων των ελέγχων που γίνονται
σύμφωνα με τις προηγούμενες περιπτώσεις.

Αρθρο 39
Ιατρικός έλεγχος των εργαζομένων
που εκτίθενται σε παράγοντες

1. Ο εργοδότης υποχρεούται να παραπέμπει, σύμφωνα με τις ισχύουσες
διατάξεις, σε ιατρικό έλεγχο κάθε εργαζόμενο: α) μετά την πρόσληψη του και
στη συνέχεια σε τακτά χρονικά διαστήματα και β) κατά την αλλαγή θέσης
εργασίας και πριν από την τοποθέτηση του σε εργασία που συνεπάγεται έκθεση σε
παράγοντες, σύμφωνα με την έννοια του παρόντος.

2. Ο εργοδότης μεριμνά ώστε να τηρούνται και να ενημερώνονται:

α) βιβλίο καταχώρησης των συλλογικών ανώνυμων αποτελεσμάτων των βιολογικών
εξετάσεων ενδεικτικών της έκθεσης, όταν προβλέπονται τέτοιες εξετάσεις και

β) ατομικός ιατρικός φάκελος των εργαζομένων που εκτίθενται στους
παράγοντες.

Ο φάκελος τηρείται από τον ιατρό εργασίας που είναι υπεύθυνος για τη
διαφύλαξη του ιατρικού απορρήτου.

3. Δεν επιτρέπεται να απασχολείται εργαζόμενος σε εργασία που συνεπάγεται
έκθεση στους παράγοντες, αν αυτή είναι αντίθετη με τα πορίσματα του ιατρικού
ελέγχου της παραγράφου 1.

4. Ο εργαζόμενος μπορεί να προσφύγει στην Επιθεώρηση Εργασίας κατά των
πορισμάτων του ιατρικού ελέγχου που αναφέρεται σ' αυτόν.

5. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά
περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως, ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., μπορεί να επιβληθεί η εξέταση της
υγείας των εργαζομένων σε συγκεκριμένη επιχείρηση και η λήψη άμεσων μέτρων. Η
ιατρική εξέταση των εργαζομένων ανατίθεται με την πιο πάνω απόφαση στον κατά
περίπτωση ειδικό ιατρικό φορέα.

Αρθρο 40
Ειδική πληροφόρηση εργαζομένων
που εκτίθενται σε παράγοντες

1. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων στην επιτροπή υγείας και ασφάλειας ή ο
εκπρόσωπος των εργαζομένων για την υγεία και την ασφάλεια ή, όπου δεν
υπάρχουν αυτοί, οι εργαζόμενοι δικαιούνται να έχουν:

α) πληροφόρηση από τον εργοδότη για τους πιθανούς κινδύνους που συνδέονται
με την έκθεση τους σε παράγοντες για τις "οριακές τιμές έκθεσης", για τα
τεχνικά μέτρα πρόληψης που πρέπει να τηρούνται και για τις προφυλάξεις που
πήρε ο εργοδότης και πρέπει να τηρούν οι εργαζόμενοι,

β) πρόσβαση και ενημέρωση για το αποτέλεσμα των επιπέδων έκθεσης και για τα
συλλογικά ανώνυμα αποτελέσματα των εργαστηριακών και βιολογικών εξετάσεων,
που είναι ενδεικτικές της έκθεσης τους,

γ) πληροφόρηση σε περιπτώσεις υπέρβασης των "οριακών τιμών έκθεσης" για τα
αίτια της υπέρβασης και τα μέτρα που έχουν ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν για
να αντιμετωπισθεί και

δ) πληροφόρηση και επιμόρφωση για τη βελτίωση των γνώσεων τους σχετικά με
τους κινδύνους στους οποίους είναι εκτεθειμένοι.

2. Ο εργαζόμενος έχει δικαίωμα να πληροφορείται τα αποτελέσματα των ατομικών
του κλινικών, εργαστηριακών και βιολογικών εξετάσεων που είναι ενδεικτικά της
έκθεσης του.

Αρθρο 41
Εξουσιοδοτικές διατάξεις

1. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., καθορίζονται, για έναν ή περισσότερους παράγοντες:

α) οριακές τιμές έκθεσης των εργαζομένων,

β) επίπεδο έκθεσης των εργαζομένων κάτω από το οποίο δεν είναι υποχρεωτική η
εφαρμογή όλων ή μερικών από τις διατάξεις των διαταγμάτων αυτών,

γ) ελάχιστη περιοδικότητα ή συχνότητα του ελέγχου στο επίπεδο της
επιχείρησης για τη διαπίστωση της τήρησης των οριακών τιμών έκθεσης ή των
επιπέδων έκθεσης της προηγούμενης περίπτωσης και

δ) μέθοδοι και πορεία διενέργειας δειγματοληψιών, μετρήσεων, αναλύσεων και
αξιολόγησης των αποτελεσμάτων.

2. Με όμοια διατάγματα καθορίζονται:

α) τα είδη, η πορεία και η ελάχιστη συχνότητα εκτέλεσης των κλινικών ή
παρακλινικών εξετάσεων, στις οποίες περιλαμβάνονται οι βιολογικές μετρήσεις
για τη διερεύνηση των βιολογικών δεικτών, που αφορούν τον έλεγχο της υγείας
όλων των εργαζομένων ή ειδικών κατηγοριών τους (νεαρών ατόμων, εγκύων ή
γυναικών που θηλάζουν και άλλων), που πρόκειται να εκτεθούν ή εκτίθενται ή
έχουν εκτεθεί κατά την εργασία τους στο παρελθόν σε ορισμένο παράγοντα ή
παράγοντες,

β) μέθοδοι και πρακτικές συστάσεις για την εκτέλεση των παραπάνω εξετάσεων
και ιδιαίτερα για τη μέτρηση ή διερεύνηση των βιολογικών δεικτών και την
αξιολόγηση των αποτελεσμάτων τους,

γ) οριακές τιμές βιολογικών δεικτών, για το σύνολο ή ειδικές κατηγορίες
εργαζομένων, πάνω από τις οποίες πρέπει να λαμβάνονται συγκεκριμένα μέτρα για
την προστασία της υγείας των εργαζομένων και για τη βελτίωση των συνθηκών
υγιεινής στους αντίστοιχους χώρους εργασίας,

δ) τα μέτρα που λαμβάνονται με βάση τα αποτελέσματα των εξετάσεων και
μετρήσεων των παραπάνω περιπτώσεων, στα οποία μπορεί να περιλαμβάνεται η
προσωρινή ή οριστική διακοπή της έκθεσης των εργαζομένων στους αντίστοιχους
παράγοντες και

ε) οι φορείς ή τα πρόσωπα εκτέλεσης των ιατρικών ελέγχων και εξετάσεων,
σύμφωνα με τις παραπάνω περιπτώσεις, ο τρόπος και η διαδικασία παραπομπής των
εργαζομένων, καθώς και τα σχετικά με την κάλυψη των απαιτούμενων γι' αυτές
δαπανών, οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν επιβαρύνουν τους εργαζομένους.

3. Με όμοια επίσης διατάγματα καθορίζεται ο τρόπος τήρησης και ενημέρωσης
καταλόγων των εργαζομένων που εκτίθενται στους παράγοντες, βιβλίου αναγραφής
των αποτελεσμάτων των ελέγχων και ιατρικού φακέλου των εργαζομένων. Με όμοια
διατάγματα καθορίζεται ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι απαραίτητες
γνωστοποιήσεις από τον εργοδότη στην Επιθεώρηση Εργασίας των στοιχείων των
σχετικών με τον αριθμό των εργαζομένων, τις μεθόδους παραγωγής και κάθε άλλη
λεπτομέρεια.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ
ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΡΓΟΔΟΤΩΝ - ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

Αρθρο 42
Γενικές υποχρεώσεις εργοδοτών

1. Ο εργοδότης υποχρεούται να εξασφαλίζει την υγεία και την ασφάλεια των
εργαζομένων ως προς όλες τις πτυχές της εργασίας και να λαμβάνει μέτρα που να
εξασφαλίζουν την υγεία και ασφάλεια των τρίτων.

2. Αν ο εργοδότης προσφεύγει σε άτομα εκτός της επιχείρησης ή σε ΕΞ.ΥΠ.Π.
για την ανάθεση των καθηκόντων τεχνικού ασφάλειας ή/και ιατρού εργασίας, αυτό
δεν τον απαλλάσσει από τις υποχρεώσεις του στον τομέα αυτό.

3. Οι υποχρεώσεις του τεχνικού ασφάλειας, του ιατρού εργασίας και των
εκπροσώπων των εργαζομένων δεν θίγουν την αρχή της ευθύνης του εργοδότη.

4. Ο εργοδότης επίσης οφείλει να θέτει στη διάθεση των εκπροσώπων των
εργαζομένων επαρκή απαλλαγη από την εργασία χωρίς απώλεια αποδοχών, καθώς και
τα αναγκαία μέσα προκειμένου να μπορούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις που
απορρέουν από τις κείμενες διατάξεις και τον παρόντα κώδικα. Ο χρόνος
απαλλαγής από την εργασία, συνολικά για όλους τους εκπροσώπους των
εργαζομένων, δεν μπορεί να είναι μικρότερος από το ένα τρίτο (1/3) του
ελάχιστου χρόνου απασχόλησης τεχνικού ασφάλειας σύμφωνα με το άρθρο 21. Στο
χρόνο αυτό δεν προσμετράται ο χρόνος των συνεδριάσεων της παραγράφου 2 του
άρθρου 5.

5. Στο πλαίσιο των ευθυνών του ο εργοδότης λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα για
την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων,
συμπεριλαμβανομένων των δραστηριοτήτων πρόληψης των επαγγελματικών κινδύνων,
ενημέρωσης και κατάρτισης, καθώς και της δημιουργίας της απαραίτητης
οργάνωσης και της παροχής των αναγκαίων μέσων.

6. Ο εργοδότης υποχρεούται:

α) να φροντίζει ώστε να προσαρμόζονται τα μέτρα της προηγούμενης παραγράφου
ανάλογα με τις μεταβολές των περιστάσεων και να επιδιώκει τη βελτίωση των
υφιστάμενων καταστάσεων,

β) να εφαρμόζει τις υποδείξεις των τεχνικών και υγειονομικών επιθεωρητών
εργασίας και γενικά να διευκολύνει το έργο τους μέσα στην επιχείρηση κατά
τους ελέγχους,

γ) να επιβλέπει την ορθή εφαρμογή των μέτρων υγείας και ασφάλειας των
εργαζομένων,

δ) να γνωστοποιεί στους εργαζομένους τον επαγγελματικό κίνδυνο από την
εργασία τους,

ε) να καταρτίζει πρόγραμμα προληπτικής δράσης και βελτίωσης των συνθηκών
εργασίας στην επιχείρηση,

στ) να εξασφαλίζει τη συντήρηση και την παρακολούθηση της ασφαλούς
λειτουργίας μέσων και εγκαταστάσεων,

ζ) να ενθαρρύνει και διευκολύνει την επιμόρφωση και εκπαίδευση των
εργαζομένων και των εκπροσώπων τους, σύμφωνα με τα άρθρα 22 και 48 και

η) να λαμβάνει συλλογικά μέτρα προστασίας των εργαζομένων.

7. Ο εργοδότης εφαρμόζει τα μέτρα που προβλέπονται στην παράγραφο 5, βάσει
των ακόλουθων γενικών αρχών πρόληψης:

α) αποφυγή των κινδύνων,

β) εκτίμηση των κινδύνων που δεν μπορούν να αποφευχθούν,

γ) προσαρμογή της εργασίας στον άνθρωπο, ειδικότερα όσον αφορά τη διαμόρφωση
των θέσεων εργασίας, καθώς και την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας και των
μεθόδων εργασίας και παραγωγής, προκειμένου ιδίως να μετριασθεί η μονότονη
και ρυθμικά επαναλαμβανόμενη εργασία και να μειωθούν οι επιπτώσεις της στην
υγεία,

δ) αντικατάσταση του επικινδύνου από το μη επικίνδυνο ή το λιγότερο
επικίνδυνο,

ε) προγραμματισμός της πρόληψης με στόχο ένα συνεκτικό σύνολο που να
ενσωματώνει στην πρόληψη την τεχνική, την οργάνωση της εργασίας, τις συνθήκες
εργασίας, τις σχέσεις μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων και την επίδραση των
παραγόντων του περιβάλλοντος στην εργασία,

στ) καταπολέμηση των κινδύνων στην πηγή τους,

ζ) προτεραιότητα στη λήψη μέτρων ομαδικής προστασίας σε σχέση με τα μέτρα
ατομικής προστασίας, η) προσαρμογή στις τεχνικές εξελίξεις και θ) παροχή των
κατάλληλων οδηγιών στους εργαζομένους.

8. Με την επιφύλαξη των άλλων διατάξεων του παρόντος κώδικα, ο εργοδότης
οφείλει, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των δραστηριοτήτων της επιχείρησης:

α) Να εκτιμά τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων,
μεταξύ άλλων κατά την επιλογή των εξοπλισμών εργασίας, των χημικών και
βιολογικών παραγόντων ή παρασκευασμάτων, κατά τη διαρρύθμιση των χώρων
εργασίας, καθώς και τους κινδύνους τους συναφείς με την παραγωγική
διαδικασία. Η εκτίμηση αυτή είναι γραπτή και συντάσσεται σύμφωνα με την
παράγραφο 1 του άρθρου 43. Μετά την εκτίμηση αυτή, οι δραστηριότητες πρόληψης
και οι μέθοδοι εργασίας και παραγωγής που χρησιμοποιούνται από τον εργοδότη
πρέπει να εξασφαλίζουν τη βελτίωση του επιπέδου προστασίας της ασφάλειας και
της υγείας των εργαζομένων και να ενσωματώνονται στο σύνολο των
δραστηριοτήτων της επιχείρησης και σε όλα τα επίπεδα της ιεραρχίας.

β) Όταν αναθέτει καθήκοντα σ' έναν εργαζόμενο, να λαμβάνει υπόψη τις
ικανότητες του εν λόγω εργαζομένου σε θέματα ασφάλειας και υγείας.

γ) Να μεριμνά ώστε ο προγραμματισμός και η εισαγωγή νέων τεχνολογιών να
αποτελούν αντικείμενο διαβούλευσης με τους εργαζομένους και τους εκπροσώπους
τους, όσον αφορά στις συνέπειες της επιλογής του εξοπλισμού, στις συνθήκες
εργασίας, καθώς και στο εργασιακό περιβάλλον για την ασφάλεια και υγεία των
εργαζομένων.

δ) Να φροντίζει ώστε να έχουν πρόσβαση στις ζώνες σοβαρού και ειδικού
κινδύνου μόνο οι εργαζόμενοι που έχουν λάβει τις κατάλληλες οδηγίες.

9. Με την επιφύλαξη των άλλων διατάξεων του παρόντος κώδικα, όταν πολλές
επιχειρήσεις μοιράζονται τον ίδιο τόπο εργασίας, οι εργοδότες οφείλουν να
συνεργάζονται για την εφαρμογή των διατάξεων σχετικά με την ασφάλεια, την
υγεία και την υγιεινή και λαμβάνοντας υπόψη τη φύση των δραστηριοτήτων να
συντονίζουν τις δραστηριότητες τους για την προστασία των εργαζομένων και την
πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, να αλληλοενημερώνονται και να ενημερώνει
ο καθένας τους υπ' αυτόν εργαζομένους και τους εκπροσώπους τους για τους
κινδύνους αυτούς. Την ευθύνη συντονισμού των δραστηριοτήτων αναλαμβάνει ο
εργοδότης που έχει υπό τον έλεγχο του τον τόπο όπου εκτελούνται εργασίες,
εξαιρουμένων των περιπτώσεων που έχουν γίνει ειδικές ευνοϊκότερες νομοθετικές
ρυθμίσεις.

10. Τα μέτρα για την ασφάλεια, την υγεία και την υγιεινή κατά την εργασία σε
καμία περίπτωση δεν συνεπάγονται την οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων.

Αρθρο 43
Ειδικές υποχρεώσεις εργοδοτών

1. Ο εργοδότης οφείλει:

α) Να έχει στη διάθεση του μια γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την
εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία, συμπεριλαμβανομένων εκείνων
που αφορούν ομάδες εργαζομένων που εκτίθενται σε ιδιαίτερους κινδύνους. Η
εκτίμηση αυτή πραγματοποιείται από τους τεχνικό ασφάλειας, ιατρό εργασίας,
ΕΣ.Υ.Π.Π. ή ΕΞ.Υ.Π.Π., σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Στους ανωτέρω ο
εργοδότης οφείλει να παρέχει κάθε βοήθεια σε μέσα και προσωπικό για την
εκπλήρωση του σκοπού αυτού.

β) Να καθορίζει τα μέτρα προστασίας που πρέπει να ληφθούν και, αν χρειαστεί,
το υλικό προστασίας που πρέπει να χρησιμοποιηθεί.

2. Επιπλέον ο εργοδότης οφείλει:

α) Να αναγγέλλει στις αρμόδιες Επιθεωρήσεις Εργασίας, στις πλησιέστερες
αστυνομικές αρχές και στις αρμόδιες υπηρεσίες του ασφαλιστικού οργανισμού
στον οποίο υπάγεται ο εργαζόμενος, εντός 24 ωρών, όλα τα εργατικά ατυχήματα
και εφόσον πρόκειται περί σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου, να τηρεί αμετάβλητα
όλα τα στοιχεία που δύνανται να χρησιμεύσουν για εξακρίβωση των αιτίων του
ατυχήματος.

β) Να τηρεί ειδικό βιβλίο ατυχημάτων στο οποίο να αναγράφονται τα αίτια και
η περιγραφή του ατυχήματος και να το θέτει στη διάθεση των αρμόδιων αρχών. Τα
μέτρα που λαμβάνονται για την αποτροπή επανάληψης παρόμοιων συμβάντων,
καταχωρούνται στο ειδικό βιβλίο των άρθρων 14 και 17.

γ) Να τηρεί κατάλογο των εργατικών ατυχημάτων που είχαν ως συνέπεια για τον
εργαζόμενο ανικανότητα εργασίας μεγαλύτερη των τριών εργάσιμων ημερών.

3. Η εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου, όπως ορίζεται στην παράγραφο 1,
αποτελεί μια συστηματική εξέταση όλων των πλευρών κάθε διεξαγόμενης εργασίας
από την επιχείρηση με σκοπό:

α) να εντοπισθούν οι πηγές του επαγγελματικού κινδύνου, δηλαδή τι θα
μπορούσε να προκαλέσει κινδύνους για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων,

β) να διαπιστωθεί κατά πόσο και με τι μέτρα μπορούν οι πηγές κινδύνων να
εξαλειφθούν ή οι κίνδυνοι αυτοί να αποφευχθούν, και αν αυτό δεν είναι
δυνατόν,

γ) να καταγραφούν τα μέτρα πρόληψης που ήδη εφαρμόζονται και να προταθούν
αυτά που πρέπει συμπληρωματικά να ληφθούν για τον έλεγχο των κινδύνων και την
προστασία των εργαζομένων.

4. Η εκτίμηση πρέπει να περιλαμβάνει την αναγνώριση και καταγραφή των
κινδύνων που υπάρχουν στην επιχείρηση, καθώς και αυτών που ενδέχεται να
εμφανισθούν, όπως κίνδυνος πτώσης, κίνδυνος από μηχανήματα και εξοπλισμό,
κίνδυνος πυρκαγιάς, ηλεκτροπληξίας, έκρηξης, κίνδυνος από έκθεση σε
βλαπτικούς παράγοντες (φυσικούς, χημικούς, βιολογικούς), κίνδυνος από την
οργάνωση της εργασίας.

5. Για την πληρότητα και αποτελεσματικότητα της εκτίμησης του κινδύνου από
τον τεχνικό ασφάλειας και τον ιατρό εργασίας γίνεται ποιοτικός και όπου
απαιτείται και ποσοτικός προσδιορισμός των βλαπτικών παραγόντων, στους
οποίους εκτίθενται οι εργαζόμενοι, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Τα
αποτελέσματα του προσδιορισμού αυτού, καθώς και τα βιολογικά αποτελέσματα της
έκθεσης μέσω περιοδικών προληπτικών ιατρικών εξετάσεων που θα γίνονται για το
σκοπό αυτό, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, πρέπει επίσης να λαμβάνονται
υπόψη.

6. Η εκτίμηση πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις βασικές αρχές πρόληψης του άρθρου
42 παρ. 7 και να εντοπίζει τη φύση του κινδύνου, το βαθμό σοβαρότητας του, τη
διάρκεια έκθεσης των εργαζομένων σ' αυτόν και τη συχνότητα εμφάνισης του.

Επίσης κατά την εκτίμηση πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η καταγραφή και ανάλυση
των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών, που προβλέπεται στα
άρθρα 14 και 17.

7. Η γραπτή εκτίμηση του κινδύνου τίθεται με ευθύνη του εργοδότη στη διάθεση
εκπροσώπων των εργαζομένων σε θέματα ασφάλειας και υγείας και αποτελεί θέμα
που συζητείται στις κοινές συνεδριάσεις τους με τον εργοδότη, σύμφωνα με το
άρθρο 5.

8. Τα βασικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται κατά την παραπάνω συστηματική
εξέταση, καθώς και τα συμπεράσματα που εξάγονται, καταγράφονται και αποτελούν
τη γραπτή εκτίμηση του κινδύνου. Λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο της
γραπτής εκτίμησης του κινδύνου, καθώς και άλλες σχετικές οδηγίες που αφορούν
τη σύνταξη της, μπορούν να προσδιορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης που εκδίδονται ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε. και
δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αρθρο 44
Ειδικές διατάξεις για εργαζομένους
σε δημόσιες υπηρεσίες, ν.π.δ.δ. και Ο.Τ.Α.

1. Το επίδομα επικίνδυνης και ανθυγιεινής εργασίας που προβλέπεται από τις
ισχύουσες διατάξεις εξακολουθεί να καταβάλλεται και μετά την έναρξη της
ισχύος του παρόντος, τόσο στους λαμβάνοντες τούτο, όσο και στους
νεοδιοριζόμενους που θα απασχολούνται στους ίδιους χώρους ή εργασίες που
δικαιολογούν την καταβολή του.

2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης,
Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών που
δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δύναται, εφόσον κρίνεται
απαραίτητο, να χορηγούνται και είδη ατομικής προστασίας στους εργαζομένους σε
επικίνδυνες ή ανθυγιεινές απασχολήσεις ή χώρους.

3. Άλλου είδους παροχές ή μέτρα που έχουν θεσπιστεί λόγω ανθυγιεινής
εργασίας δεν θίγονται για τους υπαλλήλους που υπηρετούν στο Δημόσιο, ν.π.δ.δ.
και Ο.Τ.Α..

Αρθρο 45
Πρώτες βοήθειες, πυρασφάλεια,
εκκένωση των χώρων από τους εργαζομένους,
σοβαρός και άμεσος κίνδυνος

1. Ο εργοδότης οφείλει:

α) να λαμβάνει όσον αφορά τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την
εκκένωση των χώρων από εργαζομένους τα αναγκαία μέτρα τα οποία θα είναι
προσαρμοσμένα στο μέγεθος και στη φύση των δραστηριοτήτων της επιχείρησης και
θα λαμβάνουν υπόψη τα άλλα πρόσωπα που είναι παρόντα,

β) να οργανώνει την κατάλληλη υποδομή και να εξασφαλίζει τις κατάλληλες
διασυνδέσεις με αρμόδιες εξωτερικές υπηρεσίες, προκειμένου να αντιμετωπισθούν
άμεσα θέματα πρώτων βοηθειών, επείγουσας ιατρικής περίθαλψης, διάσωσης και
πυρασφάλειας, και

γ) να ελέγχει τις εγκαταστάσεις και τα μέσα παροχής πρώτων βοηθειών τακτικά,
όσον αφορά την πληρότητα και την ικανότητα χρησιμοποίησης τους.

2. Κατ' εφαρμογή της παραγράφου 1, ο εργοδότης πρέπει μεταξύ άλλων να ορίζει
τους εργαζομένους που είναι υπεύθυνοι για την εφαρμογή των μέτρων που αφορούν
τις πρώτες βοήθειες, την πυρασφάλεια και την εκκένωση των χώρων από τους
εργαζομένους. Αυτοί οι εργαζόμενοι πρέπει να έχουν λάβει κατάλληλη
επιμόρφωση, να είναι επαρκείς σε αριθμό και να τίθεται στη διάθεση τους το
κατάλληλο υλικό, ανάλογα με το μέγεθος και τους ειδικούς κινδύνους της
επιχείρησης και της εγκατάστασης.

3. Ο εργοδότης επίσης οφείλει:

α) Να συντηρεί τους τόπους εργασίας, τα μηχανολογικά μέσα και τον εξοπλισμό
και να μεριμνά για την κατά το δυνατό άμεση αποκατάσταση των ελλείψεων, που
έχουν σχέση με την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων. Αν από τις ελλείψεις
αυτές προκαλείται άμεσος και σοβαρός κίνδυνος για την υγεία και ασφάλεια των
εργαζομένων, πρέπει να διακόπτεται αμέσως η εργασία στο σημείο που
εμφανίζονται οι ελλείψεις, μέχρι την αποκατάσταση τους.

β) Να ενημερώνει το συντομότερο δυνατό τους εργαζομένους που εκτίθενται ή
ενδέχεται να εκτεθούν σε σοβαρό και άμεσο κίνδυνο, σχετικά με τα μέτρα που
έχουν ληφθεί ή πρόκειται να ληφθούν.

γ) Να λαμβάνει μέτρα και να δίνει οδηγίες στους εργαζομένους, ώστε να
μπορούν σε περίπτωση σοβαρού, άμεσου και αναπόφευκτου κινδύνου να διακόπτουν
την εργασία ή/και να εγκαταλείπουν αμέσως το χώρο εργασίας και να μεταβαίνουν
σε ασφαλή χώρο.

δ) Να μη ζητά από τους εργαζομένους, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις
δικαιολογούμενες από τις περιστάσεις, να αναλάβουν πάλι την εργασιακή
δραστηριότητα τους, εφόσον εξακολουθεί να υφίσταται σοβαρός και άμεσος
κίνδυνος.

4. Ο εργαζόμενος, ο οποίος σε περίπτωση σοβαρού άμεσου και αναπόφευκτου
κινδύνου, απομακρύνεται από τη θέση εργασίας του ή/και από μια επικίνδυνη
ζώνη, δεν επιτρέπεται να υποστεί καμία δυσμενή επίπτωση και πρέπει να
προστατεύεται από κάθε ζημιογόνο και αδικαιολόγητη συνέπεια σύμφωνα με την
ισχύουσα νομοθεσία.

5. Ο εργοδότης εξασφαλίζει ώστε όλοι οι εργαζόμενοι να είναι σε θέση, σε
περίπτωση σοβαρού και άμεσου κινδύνου για την ίδια τους την ασφάλεια ή για
την ασφάλεια άλλων προσώπων και εφόσον υπάρχει αδυναμία να επικοινωνήσουν με
τον αρμόδιο ιεραρχικά προϊστάμενο, να λαμβάνουν οι ίδιοι τα κατάλληλα μέτρα,
λαμβάνοντας υπόψη τις γνώσεις τους και τα διαθέσιμα τεχνικά μέσα, ώστε να
αποφευχθούν οι συνέπειες του κινδύνου αυτού. Οι ενέργειες τους σε τέτοιες
περιπτώσεις δεν θα συνεπάγονται δυσμενή μεταχείριση εκ μέρους του εργοδότη,
εκτός αν αποδειχθεί ότι δεν ενήργησαν σύμφωνα με ρητά δοθείσες οδηγίες ή
επέδειξαν σοβαρή αμέλεια.

Αρθρο 46
Διαβουλεύσεις και
συμμετοχή των εργαζομένων

Πέραν των διατάξεων που αναφέρονται στις αρμοδιότητες των εκπροσώπων των
εργαζομένων και των Ε.Υ.Α.Ε. του άρθρου 4 και των Συμβουλίων Εργαζομένων του
ν. 1767/1988 ισχύουν και τα εξής:

1. Οι εργοδότες ζητούν τη γνώμη των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους και
διευκολύνουν τη συμμετοχή τους στο πλαίσιο όλων των ζητημάτων που άπτονται
της ασφάλειας και της υγείας κατά την εργασία.

Αυτό συνεπάγεται:

α) διαβούλευση με τους εργαζομένους,

β) δικαίωμα των εργαζομένων και των εκπροσώπων τους να υποβάλλουν προτάσεις
και

γ) ισόρροπη συμμετοχή σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ή/και την πρακτική.

2. Οι εργαζόμενοι ή οι εκπρόσωποι τους συμμετέχουν κατά τρόπο ισόρροπο και
σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία ή/και πρακτική, ή ζητείται η γνώμη τους από
τον εργοδότη εκ των προτέρων και εγκαίρως όσον αφορά:

α) κάθε ενέργεια η οποία μπορεί να έχει ουσιαστικές επιπτώσεις στην ασφάλεια
και την υγεία,

β) τον καθορισμό των εργαζομένων της επιχείρησης ή/και των ατόμων εκτός της
επιχείρησης ή/και της ΕΞ.Υ.Π.Π. που αναλαμβάνουν τα καθήκοντα του τεχνικού
ασφάλειας ή/και του ιατρού εργασίας, καθώς και τις δραστηριότητες τους και
τον καθορισμό των εργαζομένων που προβλέπονται οτην παράγραφο 2 του άρθρου
45,

γ) τις πληροφορίες που προβλέπονται στην παράγραφο 1 περ. α'και β'και στην
παράγραφο 2 περ. β' και γ' του άρθρου 43 και στο άρθρο 47,

δ) την προβλεπόμενη στο άρθρο 9 παρ. 1 ενδεχόμενη προσφυγή σε ΕΞ.Υ.Π.Π.,

ε) το σχεδιασμό και την οργάνωση της εκπαίδευσης που προβλέπεται στο άρθρο
48,

στ) την κατάρτιση του κανονισμού υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων και

ζ) την αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την αλληλεπίδραση του
εργασιακού και του ευρύτερου περιβάλλοντος.

3. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων έχουν το δικαίωμα να ζητούν από τον
εργοδότη να λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα και να του υποβάλλουν σχετικές
προτάσεις κατά τρόπον ώστε να αντιμετωπίζεται οποιοσδήποτε κίνδυνος για τους
εργαζομένους ή/και να εξαλειφθούν οι πηγές του κινδύνου.

4. Οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσωποι τους δεν πρέπει να υφίστανται δυσμενείς
επιπτώσεις εξαιτίας των δραστηριοτήτων τους που αναφέρονται στις παραγράφους
2 και 3.

5. Οι εργαζόμενοι και οι εκπρόσωποι τους έχουν το δικαίωμα να απευθυνθούν
στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, αν κρίνουν ότι τα ληφθέντα μέτρα και τα
διατιθέμενα από τον εργοδότη μέσα δεν αρκούν για να εξασφαλισθεί η ασφάλεια
και η υγεία κατά την εργασία.

6. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων κατά τις επισκέψεις και τους ελέγχους που
διεξάγει η αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας δύνανται να παρίστανται και οφείλουν
να είναι σε θέση να διατυπώνουν τις παρατηρήσεις τους.

Αρθρο 47
Ενημέρωση εργαζομένων

1. Ο εργοδότης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου οι εργαζόμενοι και οι
εκπρόσωποί τους στην επιχείρηση να λαμβάνουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες
όσον αφορά:

α) τη νομοθεσία που ισχύει σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια των
εργαζομένων και τον τρόπο εφαρμογής της από την επιχείρηση,

β) τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία, καθώς και τα μέτρα και τις
δραστηριότητες προστασίας και πρόληψης που αφορούν είτε την επιχείρηση εν
γένει, είτε κάθε είδος θέσης εργασίας ή/και καθηκόντων και

γ) τα μέτρα που λαμβάνονται κατ' εφαρμογή της παραγράφου 2 του άρθρου 45.

2. Ο εργοδότης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα προκειμένου οι εργοδότες των
εργαζομένων των άλλων επιχειρήσεων που εκτελούν εργασίες στην επιχείρηση του,
να λαμβάνουν τις κατάλληλες πληροφορίες για την εφαρμογή των περιπτώσεων β'
και γ' της παραγράφου 1.

3. Ο εργοδότης λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα, ώστε ο τεχνικός ασφάλειας, ο
ιατρός εργασίας, οι ΕΣ.Υ.Π.Π., οι ΕΞ.Υ.Π.Π. και οι εκπρόσωποι των εργαζομένων
να έχουν πρόσβαση για τη διεκπεραίωση των καθηκόντων τους:

α) στην εκτίμηση των κινδύνων και των μέτρων προστασίας που προβλέπονται
στην παράγραφο 1 του άρθρου 43,

β) στο ειδικό βιβλίο και στον κατάλογο που προβλέπονται στις περιπτώσεις
β'και γ'της παραγράφου 2 του άρθρου 43 και

γ) στις πληροφορίες που προέρχονται τόσο από τις δραστηριότητες προστασίας
και πρόληψης όσο και από τις αρμόδιες Επιθεωρήσεις Εργασίας όσον αφορά τους
διενεργούμενους ελέγχους των συνθηκών υγείας και ασφάλειας της εργασίας.

Αρθρο 48
Εκπαίδευση εργαζομένων

1. Ο εργοδότης εξασφαλίζει σε κάθε εργαζόμενο κατάλληλη και επαρκή
εκπαίδευση στον τομέα της ασφάλειας και της υγείας, ιδίως υπό μορφή
πληροφοριών και οδηγιών επ' ευκαιρία: α) της πρόσληψης του, β) τυχόν
μετάθεσης ή αλλαγής καθηκόντων, γ) εισαγωγής ή αλλαγής εξοπλισμού εργασίας
και δ) εισαγωγής νέας τεχνολογίας που αφορά ειδικά τη θέση εργασίας ή τα
καθήκοντα του.

2. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει:

α) να προσαρμόζεται στην εξέλιξη των κινδύνων και στην εμφάνιση νέων
κινδύνων και

β) αν χρειάζεται, να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα.

3. Ο εργοδότης εξασφαλίζει ότι οι εργαζόμενοι σε εξωτερικές επιχειρήσεις,
που εκτελούν εργασίες στην επιχείρηση του, έχουν λάβει τις κατάλληλες
οδηγίες, όσον αφορά τους κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία κατά τις
δραστηριότητες τους σ' αυτή.

4. Οι εκπρόσωποι των εργαζομένων δικαιούνται να λαμβάνουν την κατάλληλη
εκπαίδευση.

5. Η εκπαίδευση που προβλέπεται στις παραγράφους 1, 2 και 4 δεν βαρύνει τους
εργαζομένους ή τους εκπροσώπους τους. Η εκπαίδευση που προβλέπεται στις
παραγράφους 1 και 2 πρέπει να παρέχεται κατά την ώρα εργασίας.

Αρθρο 49
Υποχρεώσεις εργαζομένων

1. Κάθε εργαζόμενος έχει υποχρέωση να εφαρμόζει τους κανόνες υγείας και
ασφάλειας και να φροντίζει ανάλογα με τις δυνατότητες του για την ασφάλεια
και την υγεία του, καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των άλλων ατόμων
που επηρεάζονται από τις πράξεις ή παραλείψεις του κατά την εργασία σύμφωνα
με την εκπαίδευση του και τις κατάλληλες οδηγίες του εργοδότη του.

2. Για την πραγματοποίηση αυτών των στόχων, οι εργαζόμενοι οφείλουν
ειδικότερα, σύμφωνα με την εκπαίδευση τους και τις κατάλληλες οδηγίες του
εργοδότη τους:

α) να χρησιμοποιούν σωστά τις μηχανές, τις συσκευές, τα εργαλεία, τις
επικίνδυνες ουσίες, τα μεταφορικά και άλλα μέσα,

β) να χρησιμοποιούν σωστά τον ατομικό προστατευτικό εξοπλισμό που τίθεται
στη διάθεση τους και μετά τη χρήση να τον τακτοποιούν στη θέση του,

γ) να μη θέτουν εκτός λειτουργίας, αλλάζουν ή μετατοπίζουν αυθαίρετα τους
μηχανισμούς ασφάλειας των μηχανών, εργαλείων, συσκευών, εγκαταστάσεων και
κτιρίων και να χρησιμοποιούν σωστά αυτούς τους μηχανισμούς ασφάλειας,

δ) να αναφέρουν αμέσως στον εργοδότη ή/και σε όσους ασκούν αρμοδιότητες
τεχνικού ασφάλειας και ιατρού εργασίας, όλες τις καταστάσεις που μπορεί να
θεωρηθεί εύλογα ότι παρουσιάζουν άμεσο και σοβαρό κίνδυνο για την ασφάλεια
και την υγεία, καθώς και κάθε έλλειψη που διαπιστώνεται στα συστήματα
προστασίας,

ε) να συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού
ασφάλειας και ιατρού εργασίας, όσον καιρό χρειαστεί, ώστε να καταστεί δυνατή
η εκπλήρωση όλων των καθηκόντων ή απαιτήσεων, που επιβάλλονται από την
αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας για την προστασία της ασφάλειας και της υγείας
των εργαζομένων κατά την εργασία και

στ) να συντρέχουν τον εργοδότη και όσους ασκούν αρμοδιότητες τεχνικού
ασφάλειας και ιατρού εργασίας, όσον καιρό χρειαστεί, ώστε ο εργοδότης να
μπορεί να εγγυηθεί ότι το περιβάλλον και οι συνθήκες εργασίας είναι ασφαλείς
και χωρίς κινδύνους για την ασφάλεια και την υγεία εντός του πεδίου
δραστηριότητας τους.

3. Οι εργαζόμενοι έχουν υποχρέωση να παρακολουθούν τα σχετικά σεμινάρια ή
άλλα επιμορφωτικά προγράμματα σε θέματα υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η'
ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Αρθρο 50
Πεδίο εφαρμογής

1. Οι διατάξεις του κεφαλαίου αυτού εφαρμόζονται σε κάθε μορφής απασχόληση
και αυτοαπασχόληση ανηλίκων. Ως ανήλικοι νοούνται όσοι δεν έχουν συμπληρώσει
το 18ο έτος της ηλικίας τους.

2. Με την επιφύλαξη του άρθρου 7 του π.δ. 62/1998 (ΦΕΚ 67 Α'), οι διατάξεις
του παρόντος κεφαλαίου δεν εφαρμόζονται για περιστασιακές και σύντομης
διάρκειας ελαφριές εργασίες που αφορούν τις οικογενειακού χαρακτήρα
γεωργικές, δασικές και κτηνοτροφικές εργασίες, και με την προϋπόθεση ότι οι
εργασίες αυτές εκτελούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Αρθρο 51
Οροι και προϋποθέσεις απασχόλησης

1. Με την επιφύλαξη του άρθρου 52 ανήλικοι που δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο
έτος της ηλικίας τους απαγορεύεται να απασχοληθούν σε οποιαδήποτε εργασία.

2. Ανήλικοι δεν επιτρέπεται να απασχολούνται σε εργασίες επικίνδυνες, βαριές
ή ανθυγιεινές, καθώς και σε εργασίες που βλάπτουν τη ψυχική τους υγεία και
γενικά εμποδίζουν την ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους. Οι εργασίες
αυτές καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης,
που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε. και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα
της Κυβερνήσεως.

Αρθρο 52
Καλλιτεχνικές και
παρεμφερείς απασχολήσεις

1. Με άδεια της Επιθεώρησης Εργασίας επιτρέπεται η απασχόληση ανηλίκων που
δεν έχουν συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας τους σε θεατρικές παραστάσεις,
μουσικές εκτελέσεις ή άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, διαφημιστικά
προγράμματα, επιδείξεις μόδας, ραδιοφωνικές ή τηλεοπτικές εγγραφές ή
εκπομπές, εγγραφές σε βίντεο, κινηματογραφικές λήψεις, καθώς και η
χρησιμοποίηση τους ως μοντέλων, εφόσον δεν βλάπτεται η σωματική και η ψυχική
τους υγεία και η ηθική τους.

Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που δημοσιεύεται
στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και εκδίδεται ύστερα από γνώμη της
αντιπροσωπευτικότερης οργάνωσης των εργαζομένων και των εργοδοτών του χώρου,
μπορεί να επιτρέπεται η απασχόληση ανηλίκων και σε άλλες παρεμφερείς
απασχολήσεις.

2. Η κατά την παράγραφο 1 άδεια χορηγείται στον εργοδότη ύστερα από αίτηση
του και περιέχει το ονοματεπώνυμο και την ηλικία του ανηλίκου, το είδος της
εργασίας στην οποία πρόκειται να απασχοληθεί, το ημερήσιο πρόγραμμα και τη
χρονική διάρκεια του. Η άδεια χορηγείται για χρονικό διάστημα που δεν μπορεί
να υπερβαίνει τους τρεις μήνες. Παράταση της άδειας μπορεί να χορηγηθεί για
εξαιρετικούς λόγους.

3. Για τη χορήγηση της άδειας ή την παράταση της ο εργοδότης μαζί με την
αίτηση υποβάλλει δήλωση ότι έχουν ληφθεί τα απαραίτητα μέτρα προστασίας του
ανηλίκου, συναίνεση του προσώπου που έχει την επιμέλεια του ανηλίκου και
ιατρική πιστοποίηση από τις υπηρεσίες του Ε.Σ.Υ. και του Ιδρύματος Κοινωνικών
Ασφαλίσεων (Ι.Κ.Α.) ότι δεν υπάρχει κίνδυνος για τη σωματική ή ψυχική υγεία
του ανηλίκου στη συγκεκριμένη απασχόληση.

Αρθρο 53
Επαγγελματικός προσανατολισμός

Οι ανήλικοι πριν απασχοληθούν σε οποιαδήποτε εργασία, εκτός από τις
περιπτώσεις του άρθρου 52, πρέπει να παρακολουθήσουν προγράμματα εξωσχολικού
επαγγελματικού προσανατολισμού. Τα προγράμματα αυτά εκπονούνται και
εφαρμόζονται από τον Οργανισμό Απασχολήσεως Εργατικού Δυναμικού (Ο.Α.Ε.Δ.),
που χορηγεί στον ανήλικο βεβαίωση για το πρόγραμμα που παρακολούθησε.
Βιβλιάριο εργασίας δεν εκδίδεται χωρίς τη βεβαίωση αυτή. Η έναρξη ισχύος του
άρθρου αυτού ορίζεται με απόφαση του οικείου νομάρχη ύστερα από αιτιολογημένη
πρόταση του Ο.Α.Ε.Δ..

Αρθρο 54
Χρονικά όρια εργασίας

1. Ανήλικοι, που δεν έχουν συμπληρώσει το 16ο έτος της ηλικίας τους, καθώς
και ανήλικοι που φοιτούν σε γυμνάσια, λύκεια κάθε τύπου ή τεχνικά
επαγγελματικά εκπαιδευτήρια, δημόσια ή ιδιωτικά, αναγνωρισμένα από το Κράτος,
δεν μπορεί να απασχολούνται περισσότερο από έξι ώρες την ημέρα και τριάντα
ώρες την εβδομάδα.

2. Οι ανήλικοι εργαζόμενοι δικαιούνται ημερήσια ανάπαυση δώδεκα τουλάχιστον
συνεχείς ώρες, στις οποίες πρέπει να περιλαμβάνεται το χρονικό διάστημα από
τις δέκα το βράδυ μέχρι τις έξι το πρωί.

3. Η ημερήσια απασχόληση των ανηλίκων που φοιτούν σε γυμνάσια ή λύκεια κάθε
τύπου ή τεχνικά επαγγελματικά εκπαιδευτήρια, δημόσιες ή ιδιωτικές,
αναγνωρισμένες από το Κράτος, αρχίζει ή λήγει δύο τουλάχιστον ώρες μετά τη
λήξη ή πριν από την έναρξη των μαθημάτων αντίστοιχα.

4. Η απασχόληση των ανηλίκων σε καλλιτεχνικές ή παρεμφερείς δραστηριότητες
δεν μπορεί να υπερβαίνει τις:

α) δύο ώρες την ημέρα για ανηλίκους από τριών έως έξι ετών,

β) τρεις ώρες την ημέρα για ανηλίκους από έξι έως ένδεκα ετών,

γ) τέσσερις ώρες την ημέρα για ανηλίκους από ένδεκα έως δεκατριών ετών,

δ) πέντε ώρες την ημέρα για ανηλίκους από δεκατριών έως δεκαπέντε ετών.

5. Η υπερωριακή απασχόληση των ανηλίκων απαγορεύεται.

Αρθρο 55
Αμοιβή

1. Οι ανήλικοι εργαζόμενοι αμείβονται με βάση το κατώτατο τουλάχιστον
ημερομίσθιο του ανειδίκευτου εργάτη που προβλέπεται από την εθνική γενική
συλλογική σύμβαση εργασίας κατ' αναλογία των ωρών απασχόλησης τους.

2. Ευνοϊκότερες συνθήκες εργασίας και μεγαλύτερη αμοιβή ρυθμίζονται με
συλλογικές συμβάσεις εργασίας.

3. Οι διατάξεις του άρθρου 14 του ν. 1346/1983 (ΦΕΚ 46 Α') κατισχύουν των
διατάξεων του άρθρου αυτού.

Αρθρο 56
Αδειες

1. Η κανονική άδεια χορηγείται κατά την περίοδο των θερινών σχολικών
διακοπών σε συνεχείς ημέρες.

Το μισό της κανονικής άδειας χορηγείται τμηματικά και σε άλλες χρονικές
περιόδους, αν το ζητήσει ο ανήλικος.

Οι διατάξεις οι οποίες ρυθμίζουν την κανονική άδεια στις επιχειρήσεις που
λειτουργούν εποχιακά και ευνοϊκότερες για τους εργαζομένους ρυθμίσεις δεν
θίγονται. Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις περί κανονικών
αδειών όπως ισχύουν κάθε φορά.

2. Οι ανήλικοι εργαζόμενοι, ανεξάρτητα από το χρόνο απασχόλησης τους, όταν
είναι συγχρόνως και μαθητές ή σπουδαστές σε αναγνωρισμένη σχολή, δικαιούνται
για τη συμμετοχή τους στις εξετάσεις και άδεια δύο ημερών, συνεχόμενη ή
τμηματική, κατά την αίτηση τους, για κάθε ημέρα εξετάσεων, με την υποχρέωση
να αποδεικνύουν τη συμμετοχή τους με σχετική βεβαίωση. Η άδεια αυτή δεν
μπορεί να είναι μικρότερη των 14 ημερών συνολικά.

3. Οι άδειες της προηγούμενης παραγράφου είναι χωρίς αποδοχές από τον
εργοδότη. Οι αποδοχές των αδειών αυτών καταβάλλονται πάντοτε από τον Ο.Α.Ε.Δ.
και η δαπάνη των έξι πρώτων ημερών κατ' έτος βαρύνει τον προϋπολογισμό αυτού,
η δε λοιπή αποδίδεται στον Ο.Α.Ε.Δ. από τον προϋπολογισμό του Υπουργείου
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, στον οποίο εγγράφεται σχετική πίστωση.

4. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που
δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζεται κάθε χρήσιμη
λεπτομέρεια για την εφαρμογή αυτού του άρθρου.

Αρθρο 57
Βιβλιάριο εργασίας

1. Οι ανήλικοι δεν επιτρέπεται να απασχολούνται, αν δεν είναι εφοδιασμένοι
με βιβλιάριο εργασίας, ειδικό για τη συγκεκριμένη εργασία ή ομάδα εργασιών.

2. Βιβλιάριο εργασίας δεν απαιτείται, όταν πρόκειται για απασχόληση
ανηλίκου, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 52.

3. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που
δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται η διαδικασία
έκδοσης, ανανέωσης, αφαίρεσης και αντικατάστασης του βιβλιαρίου, το
περιεχόμενο του, ο χρόνος της ισχύος του και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια.

Αρθρο 58
Τηρούμενα έντυπα
από τους εργοδότες

1. Κάθε εργοδότης, που απασχολεί ανηλίκους, τηρεί σχετικό μητρώο στο οποίο
αναγράφει το ονοματεπώνυμο του εργαζομένου, τη χρονολογία γέννησης, τη
διεύθυνση της κατοικίας του, τον αριθμό του βιβλιαρίου εργασίας, την
ημερομηνία έκδοσης ή ανανέωσης του, το είδος της εργασίας, τη χρονολογία
έναρξης και λήξης της σχέσης εργασίας.

2. Ο εργοδότης οφείλει να διατηρεί το μητρώο σε καλή κατάσταση και να το
θέτει στη διάθεση των αρμόδιων κρατικών οργάνων, όταν ζητηθεί.

Αρθρο 59
Μητρώο ανηλίκων

1. Σε κάθε Επιθεώρηση Εργασίας τηρείται μητρώο των ανηλίκων που έχουν
εφοδιαστεί από αυτή με βιβλιάριο εργασίας.

2. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης που
δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται η διαδικασία
έκδοσης, το περιεχόμενο και ο τρόπος τήρησης του πιο πάνω μητρώου καθώς και
κάθε αναγκαία σχετική λεπτομέρεια.

Αρθρο 60
Διαδικασία ιατρικής πιστοποίησης

1. Για την έκδοση βιβλιαρίου εργασίας απαιτείται ιατρική πιστοποίηση ότι από
την απασχόληση, που επέλεξαν οι ανήλικοι δεν διατρέχει κίνδυνο η υγεία τους ή
η σωματική ή η πνευματική ανάπτυξη τους. Η πιστοποίηση γίνεται από
υγειονομικές υπηρεσίες ύστερα από ιατρικές εξετάσεις.

2. Η παραπομπή στις υγειονομικές υπηρεσίες γίνεται από την Επιθεώρηση
Εργασίας. Η διαδικασία της παραπομπής ρυθμίζεται με την απόφαση που
προβλέπεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 57.

Αρθρο 61
Αρμόδιες υγειονομικές υπηρεσίες

Αρμόδιες για τις ιατρικές εξετάσεις είναι οι υπηρεσίες του Ε.Σ.Υ. και του
Ι.ΚΑ, οι οποίες λειτουργούν στην περιοχή αρμοδιότητας της Επιθεώρησης
Εργασίας, που χορηγεί το βιβλιάριο εργασίας.

Αρθρο 62
Ιατρικές εξετάσεις

1. Οι ιατρικές εξετάσεις των ανηλίκων ενεργούνται δωρεάν και περιλαμβάνουν
γενικές εξετάσεις, καθώς και κάθε ειδικότερη εξέταση κατά την κρίση του
αρμόδιου ιατρού για την έκδοση της ιατρικής πιστοποίησης.

2. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και
Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του
Σ.Υ.Α.Ε. και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται
ειδικές ιατρικές εξετάσεις που απαιτούνται για ορισμένες εργασίες ή ομάδα
εργασιών.

3. Οι ιατρικές εξετάσεις ενεργούνται:

α) κάθε δώδεκα μήνες μέχρι να συμπληρωθεί το 18ο έτος της ηλικίας των
ανηλίκων,

β) σε χρονικά διαστήματα μικρότερα από το δωδεκάμηνο κατά την κρίση ιατρού ή
της αρμόδιας Επιθεώρησης Εργασίας σε περίπτωση ατυχήματος ή ασθένειας και

γ) σε περίπτωση αλλαγής εργασίας ή ομάδας εργασιών.

Αρθρο 63
Ιατρική πιστοποίηση

1. Η πιστοποίηση γίνεται από τον προϊστάμενο των υπηρεσιών υγείας ή από τους
οριζόμενους απ' αυτόν ιατρούς και καταχωρείται σε ειδική βεβαίωση με την
ένδειξη κατάλληλος ή ακατάλληλος ή ακατάλληλος για ορισμένο χρόνο ή για
ορισμένη εργασία.

2. Όταν η πιστοποίηση ισχύει για ορισμένη εργασία που απαιτεί ειδικές
συνθήκες απασχόλησης ή επισημαίνει ανωμαλία στην ανάπτυξη ή ειδικά προβλήματα
υγείας του εξεταζομένου, καθορίζει και τη χρονολογία επανεξέτασης καθώς και
τα μέτρα που πρέπει να λάβει η Επιθεώρηση Εργασίας, για τον επαγγελματικό
προσανατολισμό και την επαγγελματική επανακατάρτιση του ανηλίκου, σε
συνεργασία με τις αρμόδιες για τα προγράμματα εξωσχολικού προσανατολισμού
υπηρεσίες του Ο.Α.Ε.Δ. και τις υπηρεσίες υγείας.

Αρθρο 64
Αξιώσεις ανηλίκων

1. Ανήλικοι που απασχολούνται σε οποιονδήποτε εργοδότη έχουν όλες τις
αξιώσεις που απορρέουν από έγκυρη σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, ανεξάρτητα αν
τηρήθηκαν οι διατάξεις για την πρόσληψη τους.

2. Οι διατάξεις του ν. 1346/1983 που ρυθμίζουν θέματα μαθητείας, καθώς και
όσες δεν καταργήθηκαν με αυτόν, κατισχύουν των διατάξεων του άρθρου αυτού.

Αρθρο 65
Εργασιακό περιβάλλον
- Κίνδυνοι - Πρόληψη

1. Κάθε εργοδότης, εκτός από τα μέτρα υγείας και ασφάλειας που προβλέπονται
για όλους τους εργαζομένους, οφείλει να λαμβάνει και πρόσθετα μέτρα
προστασίας των ανηλίκων στο εργασιακό τους περιβάλλον, να ενημερώνει αυτούς
κατά την έναρξη αλλά και περιοδικά κατά τη διάρκεια της εργασίας για τους
κινδύνους που απειλούν τη ζωή, την υγεία και τη φυσική, ψυχική και πνευματική
τους ανάπτυξη και να τους καθοδηγεί στη λήψη των κατάλληλων μέτρων για την
αποφυγή των παραπάνω κινδύνων. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού που
εκδίδονται ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε. και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως μπορεί να ορίζονται εξειδικευμένα πρόσθετα μέτρα προστασίας των
ανηλίκων για ορισμένες εργασίες και να ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια
για την εφαρμογή τους.

2. Κάθε εργοδότης οφείλει να προστατεύει τους ανηλίκους από πράξεις βίας ή
προσβολής της προσωπικότητας ή βλάβης της ηθικής τους.

3. Δεν επιτρέπεται να είναι εργοδότες ανηλίκων, πρόσωπα που έχουν
καταδικαστεί για εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής
εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής ή για παράβαση των άρθρων 5 έως και 11 του
ν. 1729/1987 (ΦΕΚ 144 Α') και του ν. 1500/1984 (ΦΕΚ 191 Α') όπως κάθε φορά
ισχύουν.

4. Όσοι δεν έχουν συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας τους απαγορεύεται να
απασχολούνται σε εργασίες, έργα ή δραστηριότητες οποιασδήποτε μορφής, που από
τη φύση τους ή τις συνθήκες που εκτελούνται είναι πιθανό να βλάψουν την
υγεία, την ασφάλεια ή να προσβάλλουν την ηθική τους. Οι εργασίες, τα έργα και
οι δραστηριότητες αυτές καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, σύμφωνα
με την παράγραφο 1 του άρθρου 4 του ν. 2918/2001 (ΦΕΚ 119 Α') με τον οποίο
κυρώθηκε η 182 Διεθνής Σύμβαση Εργασίας μετά από διάλογο με τις εργοδοτικές
και εργατικές οργανώσεις και γνώμη του Α.Σ.Ε., αφού ληφθούν ιδιαιτέρως υπόψη
και οι εξής συνθήκες:

α) το ανθυγιεινό περιβάλλον (όπως: επικίνδυνες ουσίες, παράγοντες και
διαδικασίες, θερμοκρασία, θόρυβος και δονήσεις επιβλαβείς για την υγεία),

β) η πολύωρη απασχόληση ή η νυχτερινή απασχόληση ή η απασχόληση όπου ο
ανήλικος είναι εκτεθειμένος σε φυσική, ψυχολογική ή σεξουαλική κακοποίηση ή
εκμετάλλευση,

γ) η εργασία με τη χρήση επικίνδυνου εξοπλισμού, μηχανημάτων και εργαλείων ή
εργασία που περιλαμβάνει χειρωνακτική διακίνηση ή μεταφορά βαρέων φορτίων,

δ) η εργασία που πραγματοποιείται κάτω από την επιφάνεια του εδάφους, του
νερού, σε επικίνδυνα ύψη ή σε χώρους υπό περιορισμό.

5. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και των κατά
περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως και που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του Α.Σ.Ε., καθορίζονται
Προγράμματα Δράσης για την προστασία των εργαζόμενων ανηλίκων, σύμφωνα με το
άρθρο 6 του ν. 2918/2001. Οι σκοποί των προγραμμάτων αυτών πρέπει να είναι
σύμφωνοι με τα όσα προβλέπονται στην 182 Διεθνή Σύμβαση Εργασίας για την
απαγόρευση των χειρότερων μορφών εργασίας των παιδιών και άμεση δράση με
σκοπό την εξάλειψη τους. Το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
μπορεί να συνεργάζεται για το σκοπό αυτόν με άλλους συναρμόδιους φορείς,
όργανα, αρχές και υπηρεσίες. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής
Ασφάλισης και των κατά περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών που δημοσιεύεται στην
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καθορίζονται οι όροι, ο τρόπος, η διαδικασία και
οι προϋποθέσεις για τις συνεργασίες αυτές.

6. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και των κατά
περίπτωση συναρμόδιων Υπουργών που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως, καθορίζονται τα όργανα και οι κατάλληλοι μηχανισμοί για την
ολοκληρωμένη και συστηματική επίβλεψη της εφαρμογής των διατάξεων του ν.
2918/2001 και του παρόντος άρθρου. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και
Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζεται η οργάνωση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας
(Σ.ΕΠ.Ε.) για την ανάπτυξη στοχευμένης δράσης για την προστασία των ανηλίκων
στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του.

Αρθρο 66
Απαγόρευση εργασίας

1. Ο έλεγχος της εφαρμογής των διατάξεων του κεφαλαίου αυτού ανήκει στο
Σ.ΕΠ.Ε..

2. Οι αρμόδιες υπηρεσίες του Σ.ΕΠ.Ε. απαγορεύουν τη συνέχιση της εργασίας
του ανηλίκου σε ορισμένη επιχείρηση, όταν απασχολείται σε συνθήκες που δεν
διασφαλίζουν τη σωματική ή την ψυχική του υγεία.

Αρθρο 67
Ποινικές και
διοικητικές κυρώσεις

1. Ο εργοδότης ή οι εκπρόσωποί του που παραβαίνουν από δόλο ή από αμέλεια
τις διατάξεις του κεφαλαίου αυτού και των αποφάσεων, που εκδίδονται κατ'
εξουσιοδότηση του, τιμωρούνται, αν από άλλη ποινική διάταξη δεν προβλέπεται
βαρύτερη ποινή με τις ποινές του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικα.

2. Με κράτηση ή πρόστιμο τιμωρείται και εκείνος που ασκεί την επιμέλεια του
ανηλίκου, όταν επιτρέπει σε αυτόν να ασχολείται κατά παράβαση των άρθρων 51,
52, 54 και 57.

3. Εργοδότης που παραβιάζει τις διατάξεις και απασχολεί ανηλίκους σε
εργασίες, έργα ή δραστηριότητες κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 65,
παρ. 4, 5 και 6, τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι δύο ετών και με χρηματική
ποινή. Με την ίδια ποινή τιμωρείται και όποιος έχει την επιμέλεια ανηλίκου
που απασχολείται σε εργασία, έργο ή δραστηριότητες κατά παράβαση των
διατάξεων του άρθρου 65, παρ. 4, 5 και 6. Ο εργοδότης τιμωρείται επιπλέον και
με τις διοικητικές κυρώσεις του άρθρου 16 παρ. 1 έως 5 του ν. 2639/1998 (ΦΕΚ
205 Α').

Αρθρο 68
Ναυτική εργασία

Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με κοινή πρόταση των Υπουργών
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και
Ναυτιλίας, εναρμονίζονται οι διατάξεις που ρυθμίζουν τη ναυτική εργασία με
τις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ'
ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ - ΚΥΡΩΣΕΙΣ

Αρθρο 69
Οργανα ελέγχου

1. Ο έλεγχος εφαρμογής των διατάξεων του κώδικα αυτού και των πράξεων που
εκδίδονται σε εκτέλεση του ανατίθενται στα αρμόδια όργανα του Υπουργείου
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

2. Για το σκοπό αυτό τα παραπάνω όργανα συνεργάζονται με άλλες δημόσιες
υπηρεσίες και μπορούν να λαμβάνουν γνώση των στοιχείων ή πληροφοριών των
σχετικών με την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων που υπάρχουν στις
υπηρεσίες τους.

3. Όταν οι διατάξεις του κώδικα αυτού και των πράξεων που εκδίδονται σε
εκτέλεση του αφορούν εργαζομένους που απασχολούνται σε τομείς ή κλάδους ή
επιχειρήσεις που εποπτεύονται από άλλους φορείς εκτός από το Υπουργείο
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, η αρμοδιότητα ελέγχου για την εφαρμογή των
διατάξεων αυτών μπορεί να ανατίθεται στους φορείς αυτούς. Η ανάθεση αυτή
γίνεται με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου
Υπουργού, ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε..

4. Για τις επιχειρήσεις των μεταλλείων, λατομείων και ορυχείων ο έλεγχος της
εφαρμογής του παρόντος και των προεδρικών διαταγμάτων που εκδίδονται κατ'
εξουσιοδότηση του ανατίθεται στις αρμόδιες για τον έλεγχο των επιχειρήσεων
αυτών υπηρεσίες.

Αρθρο 70
Παροχή στοιχείων -
Εχεμύθεια οργάνων

1. Οι επιχειρήσεις υποχρεούνται να παρέχουν, αν τους ζητηθούν, όλα τα
στοιχεία και πληροφορίες για την παραγωγική διαδικασία και τις
χρησιμοποιούμενες ύλες που έχουν σχέση με την υγεία και την ασφάλεια των
εργαζομένων, στα αρμόδια σύμφωνα με το άρθρο 69 όργανα ελέγχου και στον
αρμόδιο ιατρό για την επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων. Η επιχείρηση κατά
την παροχή των στοιχείων και πληροφοριών οφείλει να διευκρινίζει ποια απ'
αυτά αποτελούν απόρρητο της επιχείρησης.

2. Τα αρμόδια όργανα ελέγχου, για την εφαρμογή των διατάξεων του κώδικα
αυτού και των πράξεων που εκδίδονται σε εκτέλεση του, είναι υποχρεωμένα να
τηρούν εχεμύθεια για τα επαγγελματικά απόρρητα των επιχειρήσεων ή
εκμεταλλεύσεων που περιέρχονται σε γνώση τους κατά τον έλεγχο.

3. Η υποχρέωση τήρησης του απορρήτου παύει να υπάρχει στο μέτρο που
εμποδίζει την αποτελεσματικότητα του διενεργούμενου ελέγχου και ιδιαίτερα τον
εντοπισμό των κινδύνων για την ασφάλεια και υγεία των εργαζομένων, την
ανάλυση και ερμηνεία των αποτελεσμάτων των μετρήσεων και την εξαγωγή ορθών
συμπερασμάτων.

4. Την υποχρέωση της παραγράφου 2 έχουν και όσοι χειρίζονται τα θέματα αυτά
στις αρμόδιες υπηρεσίες.

Αρθρο 71
Διοικητικές κυρώσεις

1. Σε κάθε εργοδότη, κατασκευαστή, παρασκευαστή, εισαγωγέα, προμηθευτή που
παραβαίνει τις διατάξεις της νομοθεσίας για την υγεία και ασφάλεια των
εργαζομένων ανεξάρτητα από τις ποινικές κυρώσεις, επιβάλλεται με
αιτιολογημένη πράξη του αρμόδιου Προϊ σταμένου Κέντρου Πρόληψης
Επαγγελματικού Κινδύνου ή του ελέγξαντος Ειδικού Επιθεωρητή Εργασίας και
ύστερα από προηγούμενη πρόσκληση του εργοδότη για παροχή εξηγήσεων:

α) πρόστιμο για καθεμία παράβαση, από πεντακόσια ευρώ (500,00 Ε) μέχρι
πενήντα χιλιάδες ευρώ (50.000,00 Ε),

β) προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή
τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης για χρονικό
διάστημα μέχρι έξι ημερών.

2. Ο Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί, ύστερα από
αιτιολογημένη εισήγηση του αρμόδιου επιθεωρητή εργασίας, να επιβάλει στους
παραπάνω προσωρινή διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής
διαδικασίας ή τμήματος ή τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή
εκμετάλλευσης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι ημερών, ή και οριστική
διακοπή της λειτουργίας συγκεκριμένης παραγωγικής διαδικασίας ή τμήματος ή
τμημάτων ή του συνόλου της επιχείρησης ή εκμετάλλευσης.

3. Κατά την επιλογή και επιβολή των παραπάνω διοικητικών ποινών λαμβάνονται
υπόψη ιδίως:

α) η αμεσότητα, η σοβαρότητα και η έκταση του κινδύνου,

β) η σοβαρότητα της παράβασης, η τυχόν επαναλαμβανόμενη μη συμμόρφωση στις
υποδείξεις των αρμόδιων οργάνων, οι παρόμοιες παραβάσεις για τις οποίες έχουν
επιβληθεί κυρώσεις στο παρελθόν και ο βαθμός υπαιτιότητας.

4. Πριν από την επιβολή των παραπάνω διοικητικών κυρώσεων μπορεί να
χορηγηθεί εύλογη προθεσμία μέχρι τριάντα ημερών για συμμόρφωση ή να παραταθεί
μία μόνο φορά η προθεσμία έως και δέκα ημέρες, αν κριθεί ότι εκείνη που
χορηγήθηκε αρχικά δεν ήταν επαρκής.

5. Ως προς τη διαδικασία επιβολής προστίμου εφαρμόζεται το άρθρο 16 παρ. 2
του ν. 2639/1998 όπως ισχύει.

6. Η εκτέλεση των διοικητικών κυρώσεων προσωρινής και οριστικής διακοπής
γίνεται από την αρμόδια αστυνομική αρχή.

7. Με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, που
εκδίδονται ύστερα από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε. και δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της
Κυβερνήσεως, μπορεί να αυξάνονται τα όρια των προστίμων της παραγράφου 1 περ.
α'.

8. Οι διοικητικές κυρώσεις και η βεβαίωση και είσπραξη προστίμων δεν
εφαρμόζονται για το Δημόσιο, τα ν.π.δ.δ. και τους Ο.Τ.Α.. Αντί επιβολής
προστίμου, ο επιθεωρητής εργασίας συντάσσει αιτιολογημένη έκθεση την οποία
υποβάλλει στους Υπουργούς Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής
Διακυβέρνησης, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και στον οικείο Υπουργό και
ανακοινώνει στον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας, την οποία αφορά.

Αρθρο 72
Ποινικές κυρώσεις

1. Κάθε εργοδότης, που παραβαίνει με πρόθεση τις διατάξεις της νομοθεσίας,
για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και των κανονιστικών πράξεων που
εκδίδονται με εξουσιοδότηση της τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών
ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον εννιακοσίων ευρώ (900,00 Ε) ή και με τις δύο
αυτές ποινές. Κάθε κατασκευαστής ή παρασκευαστής, εισαγωγέας ή προμηθευτής,
που παραβαίνει με πρόθεση τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, για την
υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων και των κανονιστικών πράξεων που
εκδίδονται με εξουσιοδότηση της τιμωρείται με ποινή φυλάκισης ή με χρηματική
ποινή τουλάχιστον διακοσίων ενενήντα τριών ευρώ (293,00 Ε) ή και με τις δύο
αυτές ποινές. Σε περίπτωση παράβασης των διατάξεων από αμέλεια οι παραπάνω
δράστες τιμωρούνται με φυλάκιση μέχρις ενός έτους ή με χρηματική ποινή.

2. Η υπόθεση εισάγεται προς εκδίκαση με απευθείας κλήση.

3. Σε περίπτωση αναβολής της δίκης, στις υποθέσεις της παραγράφου 1 το
δικαστήριο με απόφαση του ορίζει ρητή δικάσιμο, μέσα σε είκοσι μία ημέρες.

Αρθρο 73
Εξουσιοδοτικές διατάξεις

1. Με προεδρικά διατάγματα που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., καθορίζονται τα μέτρα υγιεινής, ασφάλειας και
προστασίας της υγείας των εργαζομένων, που πρέπει να λαμβάνονται για την
αποτροπή του επαγγελματικού κινδύνου κατά ειδικές εργασίες, είδη εργασιών ή
δραστηριότητες για την εφαρμογή του παρόντος κώδικα. Τα προεδρικά αυτά
διατάγματα μπορεί να προβλέπουν και σταδιακή εφαρμογή των μέτρων που
καθορίζουν.

2. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται με πρόταση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, ύστερα
από γνώμη του Σ.Υ.Α.Ε., καθορίζεται ο εθνικός κατάλογος επαγγελματικών
ασθενειών σύμφωνα με το παράρτημα Ι της Σύστασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
2003/670/ΕΚ "Σχετικά με τον ευρωπαϊκό κατάλογο των επαγγελματικών ασθενειών".

3. Με κοινές υπουργικές αποφάσεις οι οποίες εκδίδονται από τον Υπουργό
Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και τους συναρμόδιους Υπουργούς και μετά
από γνωμοδότηση του Σ.Υ.Α.Ε., καθορίζονται:

α) Οι όροι και οι προϋποθέσεις λειτουργίας των επιχειρήσεων που ασχολούνται
με τις εργασίες κατεδάφισης και αφαίρεσης αμιάντου ή/και υλικών που περιέχουν
αμίαντο από κτίρια, κατασκευές, συσκευές, εγκαταστάσεις και πλοία, καθώς
επίσης και με τις εργασίες συντήρησης, επικάλυψης και εγκλεισμού αμιάντου
ή/και υλικών που περιέχουν αμίαντο. Οι επιχειρήσεις αυτές πρέπει να διαθέτουν
σχετική άδεια η οποία εκδίδεται από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής
Ασφάλισης το οποίο συνεπικουρείται στο έργο του από γνωμοδοτική επιτροπή.

Ολες οι σχετικές λεπτομέρειες για τη συγκρότηση της επιτροπής, τη συμμετοχή
σε αυτή των εμπλεκόμενων φορέων, τον τρόπο λειτουργίας της, την αμοιβή των
μελών και κάθε άλλη σχετική δαπάνη θα καθοριστούν με την ως άνω αναφερθείσα
κοινή υπουργική απόφαση.

β) Η διαδικασία έγκρισης των προγραμμάτων εκπαίδευσης όλων όσων εμπλέκονται
σε εργασίες με αμίαντο ή αμιαντούχα υλικά, η οργάνωση, η εκτέλεση, η
λειτουργία, το είδος, η διάρκεια, οι δαπάνες εκτέλεσης και οι φορείς που
διενεργούν τα προγράμματα εκπαίδευσης, η διδακτέα ύλη, τα προσόντα των
διδασκόντων και των εκπαιδευομένων, τα πιστοποιητικά που χορηγούνται και κάθε
αναγκαία λεπτομέρεια. Ο χρόνος αποχής των εργαζομένων από την εργασία, για
την παρακολούθηση των προγραμμάτων αυτών, θεωρείται χρόνος εργασίας για κάθε
συνέπεια από τη σχέση εργασίας και για την αμοιβή τους και δεν μπορεί να
συμψηφιστεί με την κανονική ετήσια άδεια τους."

Αρθρο δεύτερο

1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος καταργείται κάθε διάταξη γενική ή
ειδική που αφορά θέματα ρυθμιζόμενα από τον παρόντα κώδικα.

2. Όπου στις ισχύουσες διατάξεις αναφέρονται "Επιτροπές Υγιεινής και
Ασφάλειας της Εργασίας", "Νομαρχιακές Επιτροπές Υγιεινής και Ασφάλειας της
Εργασίας" και "Συμβούλιο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας" νοούνται,
αντιστοίχως, οι κατά τον παρόντα κώδικα "Επιτροπές Υγείας και Ασφάλειας των
Εργαζομένων", "Νομαρχιακές Επιτροπές Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων"
και το "Συμβούλιο Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων".

3. Η ισχύς του παρόντος αρχίζει ένα μήνα μετά τη δημοσίευση του στην
Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και
την εκτέλεση του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 28 Μαΐου 2010

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
ΚΑΡΟΛΟΣ ΓΡ. ΠΑΠΟΥΛΙΑΣ

ΟΙ ΥΠΟΥΡΓΟΙ

ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ, ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ
ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ
ΙΩΑΝΝΗΣ ΡΑΓΚΟΥΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
ΚΑΙ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΛΟΥΚΙΑ - ΤΑΡΣΙΤΣΑ ΚΑΤΣΕΛΗ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
ΑΝΔΡΕΑΣ ΛΟΒΕΡΔΟΣ ΜΑΡΙΑ - ΕΛΙΖΑ ΞΕΝΟΓΙΑΝΞΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ
ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ ΜΙΧΑΗΛ ΧΡΥΣΟΧΟΙΔΗΣ

Θεωρήθηκε και τέθηκε η Μεγάλη Σφραγίδα του Κράτους.

Αθήνα, 31 Μαΐου 2010

Ο ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ ΚΑΣΤΑΝΙΔΗΣ